by
Melchor F. Cichon
Before the arrival of Dr. Leoncio P. Deriada, most of the poems written by Aklanon literary writers were in English. Among these writers were Dominador Ilio of Malinao, and Roman de la Cruz of Kalibo. When Dr. Deriada moved from Silliman University in Dumaguete City to the University of the Philippines in the Visayas in Iloilo City, he encouraged the Aklanon writers in Iloilo City to write in their native language, Aklanon. Some of those who took the challenge were John Barrios, Alex de Juan, Joeffrey Ricafuente, Pett Candido, Am I. Roselo, Melchor F. Cichon and others. Ilio and de la Cruz were also encouraged to write poems in Aklanon. Bueabod, the literary journal of Akean Literary Circle played a big role in publishing their literary outputs. Some of the poems published in Bueabod were anthologized in Ani Aklanon and in Patubas. Aside from Aklanon language, these writers also wrote poems in English, Hiligaynon, Filipino and in Kinaray-a.
What do Aklanon writers write? Like other writers in the Philippines, Aklanon writers wrote on oppression, corruption, poverty, exploitation of women and the environment, love, religion, politics and insurgency. This is so because many of them are college trained and have gone to Manila, Iloilo and Antique.
In this collection, you will see some of their works in various languages, and on the topics I mentioned above.
I added, below, my translations of some non-Aklanon poems into Aklanon. Melchor F. Cichon, July 13, 2004.
Note: Since I find it very difficult to contact some authors in this section, I hope that they would allow me to maintain their works here. Anyway, my objective here is to help share and develop our literature. But if that is against their will, I will immediately delete them. Please email me at melcichon@yahoo.com
Updated: July 13, 2004
@@@@@@
JULIEN R. ANGOR
MANOK
Indi haeos hikatueog
sa pagpainu-ino ag
bag-o sumip-eak do adlaw
hay bugtaw eon.
Maeupad...
pagdatae sa eugta,
indi eon makapangliaw-liaw
nakasentro ro painu-ino
sa bagay nga pagahimuon.
Kada eak-ang, kahig
owa't pahuway nga pagkinah-kah
sa pag-usoy ku nakakalhit
nga paeay.
Anay kon una eon imaw
nagatungtong sa kaabu-abo
nga paeay sa daeaag,
nagainukay man gihapon.
Ano baea ro anang ginausoy?
***
SUSTANSIYA
Manamit ro manik
Kon pinirito, binakoe ag adobo
Mayad-ayad man do baboy
Kon litson, minudo ag barbikyu.
Mas malasa ro baka
Kon do pageaha
Hay bipstik, kalderita ag bakarita.
Pero si Nanay naghambae
"Toto, magkaon ka it tinuea
Agud ikaw hay magtambok
Ag maghayag ing mata."
Manamit
*****
JOHN BARRIOS
LAPIDA
dikara ga hamyang
ro eawas it sangka pinalangga.
madali eang
ro mabuhay nga nagtaliwan,
owa eang inabuti
it pilang buean
ro pilang dag-on
nga pagkinitkit
it mga ueod
sa anang unod,
hueoyapong toe-an
eon lang do nabilin
sa libot it gakusmaod
nanang ngagngag.
indi magbuhay,
bag-ong lapida eon man
do mahuman
nga kaparehas sa ana
nga madali eang bayluhan.
***
BETAMAX SA SIMBAHAN
do misa hay istorya.
ginbayaw it pari
ro anang tuong alima
para pagatapuson
do misa
gin-alsa man it eaki
ro anang tuong alima nga may baril
para pagatapuson
do anang kontra.
ginpanaog it pari
ro anang tuong alima
ginpanaog man it eaki
ro anang tuong alima.
tapos eon do misa.
patay eon man do ana't eaki nga kontra.
***
DAMGO NI PERICLES
Demokrasya ro gumuba
Sa baeay ni Solon.
Sa damgo ni Pericles
rong masa hay eonang
Nga nagakaeapyot sa haligi
It Parthenon.
Ag iya ako sa kalye makaron!
Nagabitbit it plakard nga may sueat:
PANABAON DO PRESYO IT GASOLINA!
***
RO EKSENA HAY SANGKA TRIYANGGULO
Sa kaibabawan hay sangka baye
Nagapainu-ino samtang ginapalibot-libot
Nana ro ginabuytan nga yabi't awto.
Sa kadapihak
Hay ro mga nagahusga.
Ro sekretarya nga nagapatik
It daan nga teklado it makinilya
Hay ro abugadong eumos
Sa pabalikbalik nga kanta.
Ag ako,
Nga nagapinilit it pagsukat
Ku eapad ku rayang triyanggulo
Hay kilaea sa tawag nga scalene.
***
THE MOSQUITO
It was the day
the governor came to this town.
His speech echoed
the man's voice
mumbling
in tattered clothes
sitting like Buddha on a wooden scooter.
The applause was deafening, no
one heard the tinkling of coins
in the subject's tin
can. He bowed
and said "Thank you"
to end his speech.
The people left
smiling.
That night,
the governor dreamed:
He saw the man rowing his hands,
sailing his scooter on pebbled waves
as he kept on saying "nong. 'mos nong."
He ran, fled but
the voice went on chasing him.
By the thirteenth time, a mosquito
bit his face.
A snap of his right hand
caught the mosquito flat,
drenched with its own blood
outside his palm's
prison bars.
He woke up.
The next day,
not a word was heard
from the man who sits like Buddha
on a wooden scooter.
***
SI LOLA SA OPINING DAY
nang magbukas ang bagong sinehan
sa banwa ng Kalibo maraming tao
ang naglantaw: bata, estudyante,
nanay, tatay at isang lolang naninigaw
sa loob ng sinehan
dahil hindi makit-an si Ritsard
na nakipagbarilan
sa kanyang mga kontra
hindi lang siya umiimik
kung ang lumalabas na ay
si Gritsin na nakabating sot
sinasamahan naman ng kababaihan
ang katahimikan ay abala sa paninipol
habang gumagapang ang kamay
sa ilalim ng pantalon
gumagapang din ang kamay ni Lola
para mahigpit na hawakan
ang bote ng sopdrink niya
***
ON READING LOVE LETTERS
(FOR R. REYES)
One
has to be sharp
so as not
to be deceived
by the flowers
that perfume
the branching words
on the seemingly
eternal piece
of space.
One
must never dance
to the tune
of clinging music
it makes
--or
it will strangle
the heart's
neck.
Ah,
one
must have
a sharp knife
to cut
the selfish limbs
love letters
send.
@@@
GEORGE T. CALAOR
OWA NABATIAN NGA TANGIS
Inubahan
it nagakaeayo nga baeatyagon
it anang sueok
nga mga buesa--ako hay ginkurog
ro eangit hay
nagtangis
ag ka't do uean
hay nagta-o it daean
sa ibabaw it tig-ilinit --ako hay naglitik
sa idaeom it mga dahon
it mga nagkaeahuslog nga sanga.
Pero ro akong ugayong
hay hasapawan
it mga binaeansang papel
para sa andang buesa.
***
OWA'T SUEOD NGA PINGGAN
Pinabay-an nga mahuslog
do anang eambong pagkakita
it gapaeamukoe nga
kahita.
Kinimbot na ro anang buli
sa anang atubangan.
Sa dueom,
do mga tinaga nagsiklab
owa't pakundangan nandang ginhutik,
ginbale wala
ro laragway ni Kristo
sa puti nga dingding.
Kinahangean nana ro anang
hueas
para sa andang galitik
nga pinggan.
***
SAKADA
Buyti't hugot ring espading
Ag hawani ratong mga panamgo
Nga ginakapyutan it kalisud
Iya sa maliway nga kampo.
Tapsa ro mga pagduhaduha
Nga nagapaeuya sa eawas
Ag pas-anon ro mga kalisud
Nga nagapabakod it dughan.
Nagadaea it pag-eaom.
Ag sa pangamuyo mo
Buksi ring tagipusuon
Ag isugid sa Ginuo
Ro bug-us nimo nga ginapangayu:
Nga ro katubwan hay mangin saksi
Sa pag-abot ku oras,
Sa mabahoe nga kadaeag-an--
Ag padayon nga kahilwayan.
***
HAMPANG BALAY-BALAY
Bangon anay
Amon Tatay
Kag magbakal
Sing tinapay
May sulod pa
Ang botely
Pero kami
Ginagutom na.
Nagabaskuog ang ulan
Kag kami ginatuluan
Diri sa amon nga higdaan
Kag ang salog ginbahaan.
Tatay sa diin si Nanay
Nga-a waay pa ta pagkaon?
Kay ikaw waay ginagutom
Kon ikaw nakainom.
Ari na si Nanay
May dala nga tinapay
Pero ini si Tatay
Waay gid gapangabudlay.
Si Tatay waay obra
Si Nanay labandera
Kami nga mga puya
Waay kakaon, napasma.
***
EANSANG NGA LAPIS
Dahil sa kadueom it buesa ni Lolo
Eansang ro lapis ni tatay:
Sim ag kahoy do anang ginasueatan.
Ag sa indi mahuyap nga pukpok
Ako hay nangin maestro.
@@@@@
PETT R. CANDIDO
RONG DUGO AG EANA
Malisod magpahueas sa kahariang bantog sa eana--
Nagadugo ro akong ilong sa paggiltak it eugta
Ag ginakunyag ako sa pagtunaw it yelo
Pero ginatiis ko eon lang ro pagpasunog it panit
Ag paggae-om it akong mata sa pagbagyo it baeas
Agud indi pag-Somalyahon do mga mata it akong pamilya.
Pero matapna baea it akong petro-dolyares ro sakit it akong kahidlaw?
Makit-an ko baea ro pagbahoe it akong unga sa pagtinan-aw sa mga karnero ag kamel?
Mahambae baea it PLDT ro baeatyagon it akong pamilya?
Mapukaw baea ako it mga kumpyuter, nga akon pirme ginabae-bae it mga tudio, kon ako hay ginabangungot?
Ro eana hay sueo pa gid namon makaron
Maskin mabug-at pa gid do dugo
Nagaeautaw pa gid do eana
Ag dahil sa kahin-agahan
Ginaeudhan ko pa rayang sueo gihapon.
***
RO ASTREY
ham-an pirme mo akong ginasunog
nga owa ka man gatawag it bombero?
dapat mong masayran nga ako napaso eon
pero owa ka man nagatawag it duktor.
bukon man ako it manok
pero ginapaasuhan mo pirme
ag kon amat, ginaduedoean it upos
hasta ako magtangis.
kunta kon imong hasayran, rang euha hay
bombero nga magapatay ku imong kaeayo.
ugaling sadista ka, owa mo hasayran
nga sa ulihi hay basi ako eon lang
do magatawag it duktor
kon ikaw eon hay magaubo-ubo
samtang do baga mo hay nagatangis it dugo
ag basi ako pa ro imong basueon
nga ham-an nagahipos eang ako
sa atubangan nimo.
***
HAEAKHAK SA DISYERTO
Ham-an hambae nanda
makaaeantos sa disyerto
nga iya tana gali nagauean ro grasya--
ginakibuean eon do akong alima
sa paghinuyap it dolyares,
nagdueom eon do akong mga mata
sa silaw it bueawan,
nagaboeuktot eon ako sa kabug-at
it akong kulintas,'ginarayuma eon do akong mga tudlo
sa pagsinuksok it mga singsing,
ginabaeusbos eon ako sa pagkina-on it manok
ag bagaeanghit man kon karnero ro suea
ag matsa bang-aw kon nahdlok magsyawir
kon tigeaeamig.
kon nahidlaw hay ipaagi sa baraha
ag kon ginatamad, magsyaping sa Batha.
dolyares...
kulintas...
singsing...
manok...
karnero...
@@@@@
MELCHOR F. CICHON
melcichon@yahoo.com
SA MGA NAGKAEABALI NGA SILAK
Inay, puwede eon baea kita magpamisa?
Total naga-asaw-asaw eon lang man ag ro baha hay owa eon sa karsada.
Ro linti nga anay nagsiad it eangit hay napaeong eon man.
Ro daeogdog nga anay gabayo kang dughan hay haumpawan eon gid man
Ag ro baybay nga nagwenaeas anay hay nagahueagok eon lang man.
Ro baeangaw nga nagpanago sa kilat ag sa nagahagunos nga hangin
Hay nagahiyumhiyom eon sa sidlangan.
(Pila eon ngani makaron ro baeayran sa misa rikyem?
Si Padre Salve baea gademanda pa gihapon it down payment
Bag-o imaw magsuksok ka anang sutana?)
Sueoron dayon naton sa karsada, sa kaeanasan, sa kagueangan
Ratong mga silak nga nagkaeabali, nagkaeataktak
Sa pageusot sa madamoe ag maitum nga gaeom
Masabwagan eang kita it kahayag.
Kon aton sandang hikit-an
Aton sandang haearan it eab-as ag bag-ong buskad nga sampaguita.
Kon may matipon eon kita nga kuwarta,
Patindugan naton sanda’t graniting rebolto sa plasa.
Toto, indi eang kita anay magpamisa
Ay ro kaagahon hay gaeagiik pa
Ag ro kaeangitan sa bibi’t tueondan,
Sa pageunip it adlaw, hay mapueapuea pa.
Owa’t eabot kara, gabaha pa ro dagsa sa karsada ag sa plasa.
Indi kuno ra malempiyuhan it Metro Aides
Ay sinipa eon sanda
Bangud ro gintagana nga inugsweldo kanda
Hay ginsueod sa ibang buesa.
Toto, mayad pa nga mangamuyo eang anay kita
Nga ro nakaeusot nga silak
Sa maitum ag madamoe nga gaeom
Hay indi nagtiurok sa atong tagipusuon.
***
EVA, SI ADAN
Bangud ginabot ka eang kuno sa gusok ni Adan
Agud may anang hampang-hampangan,
Maistorya-istoryahan ag mapautwas-utwasan
Sa oras nga anang kinahangean
Hay abu eon nga ngaean
Ro andang ginsueat sa imong daean:
Salome, Magdalena, Maria Clara, Bagyo Esyang.
Bangud mahuyang kuno ring dughan,
Maski ro bagyo nga makaeuka't butong
Ag makapaeunod it barko
Hay ginapapangaean man gihapon kimo.
Pero owa madumdumi't mga eaki
Nga maski si Mark Anthony
Hapatiyog-tiyog ni Cleopatra
Maski sa guwa it kama.
Owa nanda madumdumi nga si Gabriela gali
Ro nagpahaba't daean ni Diego Silang.
Ag sa Edsa kon owa ring kaeambong
Maghigot it rosas sa punta't armalite ni Freddie
Hay basi owa si Cory makasindi't kandila
Sa ermita't Malakanyang.
Mayad gid sanda magpalitik kon paano
Ka eang mapasunod-sunod sa andang ikog.
Owa gid sanda gapalitik kon paano mor magamit
Tanan ring utok, wawas ag hueag
Para kita tanan makatakas sa linaw it utang.
Owa ka gid kuno't kalibutan
Sa pagdumaea't gobyerno o simbahan.
Mayad ka eang kuno maghibi-hibi, magkiri-kiri
Kon magumon ring hilo sa imong saeag-utan.
Kon abu ring hasayran ag kon maghambae ka't
Kontra sa sueondan nga anda man nga hinimuan
Isaea ka ka amasona ag dapat eang nga isilda.
O kon bukon ngani myembro ka't grupo ni Brainda.
Eva, tupong gid eang kamo ni Adan
Sa tanan nga lugar, sa tanan nga butang.
Kon ham-at imo imaw nga ginapagustuhan?
O gusto mo gid eang nga ipadumdom
Nga kon ham-at makapalingkod imaw it leon
Hay ikaw ro anang kaibahan.
***
SI AMBONG, ATI
Si Ambong, Ati—maitum.
Kueong ra buhok, gision ra eambong, ga siki.
Gakung-kong, kung-kong ka maeupsi nga eapsag
Gapakalimos sa Jaro Cathedral, sa J.M. Basa Street
Ay gintabog eon ra pamilya sa eugta nga anay ginaayaman nanda’t haeo.
Si Ambong, Ati, maitum, indi kantigo magbasa, indi kantigo magsueat
Maski ka anang ngaean ay sa andang barangay owa’t eskuylahan.
Si Ambong, Ati, ginasinggit-singgitan, ginadela-delaan
It mga unga kun imaw mag-agi sa daean ay maitum.
Ginapahadlok it mga nanay sa andang gatangis nga mga unga.
O sa mga unga nga indi magtueog.
Kon fiesta, ginataw-an si Ambong it salin nga suea
Ginasueod sa plastic o sa bag-ong bukas nga lata.
Kun bukon ngani, ginabagsakan it gate.
Agod makayupyop it sigarilyo, gapamueot si Ambong it upos sa kalye.
Agod makasamit it hamburger o juice sa pakite,
Ginapaeapitan ni Ambong ro nagakaon maski sin-o nga anang maagyan.
Pag-abot it gabii, maeugad si Ambong sa sidewalk o sa waiting shed
Kahulid ka anang maeupsing eabsag—
Mayad eang kun may karton nga banig ag owa’t baha o uean --
Agod magbaskug euman ra tuhod sa pagpakalimos pagka-aga.
Si Ambong, Ati—maitum. Ra ele-ele, ra hibi, ra pangamuyo
Indi mabatian, indi mabatyagan it gobyerno sa siyudad it tawo.
Ra singgit it tabang hay singgit sa Pluto.
Si Ambong, Ati-- maitum, indi makit-an it atong gobyerno.
Kon Dinagyang, sa selebrasyon etsa pwera si Ambong.
Eutay kuno imaw sa mga bisitang dumueo-ong.
Si Ambong, maitum, ginatabog it blue guard
Bag-o pa man imaw maka-eapak sa gate it Atrium ag SM Shoemart
Kunta may Gloria nga magbatak kay Ambong sa libtong it kaimueon
Agod sa ulihi ro gobyerno may buwes nga masukot kay Ambong;
Agod sa ulihi makabakae man imaw it Levis o barong
Agod sa ulihi makaeskuyla man sa U.P. ra mga inapo;
Agod sa ulihi owa kana’t magtamay, owa’t magtabog
Kon imaw mag-agto sa SM City ag sa Atrium.
Si Ambong, Ati--Maitum. Apo ni Maniwantiwan.
Ag Filipino. Pares kimo, pares kakon.
Kon ham-at owa imaw sa listahan it mga Filipino nga dapat buligan?
Kon ham-at indi imaw makasueod sa atong ugsaran?
Kon ham-at indi naton imaw maagbayan?
Kon ham-at indi imaw makadungan katon magkaon sa restauran?
Siyudad man baea ra’t tawo, indi baea, banwa? Indi baea, banwa?
Added: August 10, 2003
***
Indi Ko Masueat Rang Pinakamasubo Nga Binaeaybay
September 11, 2003
Indi ko masarangean nga isueat rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Maskin sa tunga-tunga eon ako’t eangit ag eogta.
Ro imong pagsabat it huo kakon sa may baybayon it Boracay
Samtang gatunod ro adlaw hay sapat eon nga akon nga ikalipay.
Indi ko masarangan nga isueat rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Paris makaron nga ugsad ro buean ag maeamig ro huyop it hangin it Disyembre,
Sapat eon para kakon nga magpahiyomhiyom.
Disyembre man kato ro primero nimo nga haru kakon.
Indi ko masarangean nga isueat ko rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Maskin indi ko eon haeos maabut ring uyahon agod akon nga pislitpisliton;
O mahutikan ka man lang paris tag bag-o pa eang kita nga nagaumpisa ku atong pangabuhi.
Sapat eon nga makatueog ako kon ginakumkum ko ro singsing nga ginsuksuk mo sang tudlo.
Ag kon mag-abot kid man ro oras nga magtunod ro adlaw
Ag ro gabii hay mag-eapnaag sa bilog ko nga kalibutan,
Indi ko man gihapon pagsueaton ro pinakamasubo ko nga binaeaybay.
Madumduman ko eang ikaw, gahiyomhiyom eon dayon ako.
Added: July 13, 2004
***
EMERGENCY ROOM
Pag-abot ni Rubin sa ospital
Nga may Indian pana
Nga gaongot
Sa anang dughan,
Maid-id imaw nga ginpangutana
It gangueob nga admitting clerk:
Ngaean?
Edad?
May asawa?
May obra imaw?
May down payment ka nga daea?
Tanan nga pangutana
Nasabat pa gid man ni Rubin
Owa't eabot sa katapusan
Ay nagapungapunga
Eon ra paginhawa
Ag nagaeutaw-eutaw
Eon ra kalimutaw.
Samtang ro doktor
Sa may pwertahan
Hay nagahutik-hutik
Sa nagapanghuy-ab nga nars.
***
NANAY SORIANG
Samtang nagakaeanta ro mga agagangis
Sa palibot it andang baeay,
Ginatinueok ni Nanay Soriang ro nagakaupos
Nga tatlong kandila sa altar
Nga ginapalibutan it eapoy eon nga
Mga rosas ag orkid.
Nagyuhum imaw pagkadumdom nana
Ku ratong mga mahapdi ag matam-is
Nga mga oras kon siin
Imaw kato hay isaea pa nga duyan, haboe ag hagdan
Ku ap-at nana nga mga onga.
Apang makaron...
Kon hin-uno pa nana kinahangean
Ro mga hakos nanda...
Imaw eon lang isaea
Ro nagatueok sa nagakaupos nga mga kandila
Bangud ro mga onga nana kuno
Hay sobra gid kuno nga kasaku
Sa pag-eagas it kwarta
Sa tindahan it Baclaran,
Sa opisina it Makati,
Sa night club sa Ermita
Ag sa baeay it Intsik sa Hong Kong.
***
HAM-AT MADUEOM RO GABII, INAY?
Inay, ham-at madueom ro gabii?
May buean, Toto, ugaling may galipud nga gae-um.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
May bombilya ro mga poste't Akelco,
Ugaling may brown-out.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Ginsinindihan ko ro atong kingke,
Ugaling ginapinaeong it hangin.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Toto, matueog ka eon lang
Ay basi hin-aga temprano pa
Magsilak ro adlaw.
Indi, 'Nay ah!
Sindihan ko't uman ro atong kingke.
***
DRAYBER
Kinahangean
Gid baea
Nga magkaeapyot
Ag magtueueok
Sa unahan
It imong dyip
Ro imong mga sumaeakay
Agud madugangan
Ru eagting
It sensilyo
Sa buesa
Ku imong konduktor?
***
A LETTER
John,
I will definitely go home
To our house
Where we can see the clouds
Through the roof.
I'm fed up
With the twinkling neon lights,
But I have not yet paid
For the earrings that I got
From Mama San.
I need them so my tinkling
Will be louder and my hips
Will be heavier.
Don't worry, John,
This Christmas
You and I will create a moon
And through the roof
We two alone
Will grasp its light.
Ana
***
PUSHING THE NIGHT
You see him around
In tattered clothes, barefooted
Pushing his crooked cart
For an honest living
In a blind city.
He lights his kerosene lamp to push the night
In his see-through home.
But the wind keeps on blowing it out.
Like his cart
He keeps on pushing the night
To know the dawn.
###
Haiku
katueondon--
ro asul nga kahayag
gaagi eampas sa kalibutan
--
tungang gab-i--
ro eaking unga gapakalimos
sa baybayon it Boracay
---
katueondon--
si Flor nag-uli halin sa Singapore
sa sueod it kahon
---
paghueaw it bunok--
ro kaeangitan hay na trap
sa amon nga tueoeogan
---
Dominggo't agahon--
ro ungang eaki hay gakaekae it lahar
nga nagtampok sa katedral
---
A June Poem
after a hard rain--
the skies are trapped
in our bedroom.
HomeLife, June 2004, p.24.
Added: August 10, 2003. As far as I know, the above Aklanon haiku are the first published Aklanon haiku. Published in SanAg 2, November 2002, p.3. (Iloilo City)
@@@@@
ROMMEL J. CONSTANTINO
KALATSUTSI
Si Liling
nagtanom it kalatsutsi
sa likod it sementeryo.
may pageaom nga sa pagtaas it puno
sa adlaw it pag-abot ni Arnolfo
maiselebrar nanda ro andang paghigugma
kaibahan ko mga puti nga bueak.
Sa pagpanaw it mga inadlaw
ag ro eawa-eawa nagkueueapot
sa pader it sementeryo
nag-abot si Arnolfo.
Ugaling,
ro mga dahon it kalachuchi
sa tigang nga eugta eon nakahamyang
ag ro hapeos it maeamig nga hangin
may daea nga humot it anang bueak
halina sa patyo.
@@@@@
ALEXANDER C. DE JUAN
RO MGA KITIKITI SA BENDITADO NGA TUBI
Padayon do pagsautsaot
It mga kitikiti sa benditado nga tubi
Sa sueod it simbahan,
Nga nagtunga
Sa pagsawsaw it mga tawo
Ku andang mga tudlo
Nga mahigko.
Padayon do pagsawsaw
It mga tawo ku andang mga tudlo
Nga mahigko
Sa benditado nga tubi,
Nga nanging mahigko
Hasta ro benditado nga tubi
Hay naastan.
Naduea ro benditado nga tubi,
Naduea man do mga kiti-kiti.
***
BULADOR
May sangka bulador nga nagaeupad sa kahanginan
Nagasaot kontra sa hangin.
Ro hangin hay naghuyop it mabaskog,
Ag do bulador hay naapok.
Nagpaapok do bulador
Ag pumoeupot sa kurdon it kuryente it poste.
Ginmutlugan it adlaw.
Ginpil-an it uean.
Samtang do hangin
Nagapueopanihoe.
BAKAIT SI XELA AY NAGDIGHAY PAGKATAPOS MAG-INOM NG COKE?
Kanila lang
Puno ng pawis ang tansan
na nagyakap sa bibig ng Coke.
Naghalakhak ang tansan
na gin-aywanan ang bibig ng Coke.
Nagtambad ang kalawang
sa ilalim ng bibig ng Coke.
Gin-inom ni Xela ang Coke.
Si Xela ay nagdighay
pagkatapos mag-inom ng Coke
dahil gusto ng tansan na maulit
ang tunog ng kanyang halaklak
sa paglaho
ng kalawang
sa ilalim ng bibig ng Coke.
***
HAM-AN SI HUMAY, NGA SANGKA ATI, HAY MAITOM
Sa paeaabuton nga Ati-ati
hay magadam-os it buling
do mga turista ag mga bukon it Ati
(kon siin manging kaibahan ni Humay sanda
sa pagsaot sa karsada
ag pagsininggit it "Hala Bira!"
ag indi
masiguro
kon do bitbit nga Caltex nga sueodlan
hay mapuno it ginapangayo nga humay
bag-o mag-Ati-ati.
@@@@@
ROMAN A. DE LA CRUZ
AGAHON
Ro mga tudlo ku uean
Nga nagpatik sa sim
Hay redoblante nga nagpukaw
Sa akong hamuok nga katueogan.
Bangon eon sa kahayag nga magaabot
Ag humoeag ka.
ANO GID MAN
Itay, nagburoka si Nanay
Nga hubas eon ro atong taeagbasan.
Ring gin-uli sa pagpamanday
Basi buhinan mo pa para sa simbahan.
Kueang pa katon ro imong kinita.
Nahawag gid ako, Itay, basi hitaman ka.
Kanugon kon owa't kamatuoran
Ro imong ginatuohan.
Pabay-i eang, Toto.
Ro tubi nga nagailig paeawod
Mabalik man gihapon paagi sa uean.
Owa't pagwasi, owa't pag-uyang.
Kon buko't matuod rang ginatuohan,
Ano gid man,
Basta matuman ko ro hutik kang dughan.
Added July 29, 2001
@@@@
Sumra I. de la Cruz
Pag-abot
Nagabanaag ro siga it adlaw
Sa katunggan ag nagadali-dali it hathat
ku anang madueom nga belo ro kaeangitan.
Mahipos masyado ag akon eamang
Hidadakop it pamati ro mga kapispisang nagaeueupad eon pauli
Matsa owa't katapusang kamingaw.
Ro hangin nga maeamig
Nagapuepamasyar eon sa mga manipis nga tudlo it paeay
Hasta nagapaeayo ro nagakaduea nga kahayag.
Mahipos eon ag malinong do palibot sa pag-abot ku gabii
Sa akong pag-uli sa baeay.
added: August 10, 2003
@@@@@
De la Cruz, Vellyzarius I.
BEFORE GOD I SAW PHILOSOPHY
Before God I saw philosophy--on bended knee--
and the pillars of wisdom and knowledge;
and round about the virtuous kow-towing,
round about and low--before the majestic
and glorious throne.
And I saw the lust of the flesh like a
bundled rag--tacked in a corner praising
the Lord' and the eyes
downcast--weeping and blind, praising the Lord;
and the pride of life humbled in
the dust, and praising the Lord;
and all the things in and of the world that
passes away; kow-towing low, and praising
the eternal glory.
And I saw defeat swallowed up in victory
by the Blood of the Lamb; and the
Final things united all in the love of Christ
and his Holy Cross.
(From: his book, Poems in Praise of God. Kalibo: Macar Enterprises, 1997)
@@@@@
GREG M. IBESATE
PARA SA PUNONG KAMATSILI
Kahapon lang
sa isang maliit ng isla
sa tunga ng ilog
ika'y nakatayong nagmamalaki't
ikinakaway mo ang iyong mayayabong na dahon
habang ang tubig animo'y
nagpoprosisyon at nagbubulong-bulungan.
Ngayon hayan ka't
sakaluhod
para bang nagpapakitluoy
dahil ang lupang iyong kinatatayuan
ay hinayhinay na nilalamon
ng tubig na para bang
nagkakagulo kung saan
ang patutungguhan.
@@@@@
NADY M. MEREN
KINAMANG
nagakamang do kaeayo
kanami tan-awon sa kagab-ihon
(ay ro ano indi hilmon)
sa akong pagbugtaw,
ro adlaw hay matsa nagangisi:
dahil baea naila imaw magtan-aw
ku mga alipaeok
nga nagaduyan-duyan sa kahanginan
ukon
dahil ginaintrimis nana
ro kahapon eang hay nagadoeueopa
nga mga narra
nga matsa indi masiog
dahil sa kaeangbu ku andang mga dahon
ag kaabu ku andang mga bunga
pero makaron hay matsa mga estatwa
nga gin-ubahan
sa nagangito-ngito nga kaitom.
madangga.
ginahilasan ako.
***
BAHAG AG TANGGA
gusto ko nga magbahag eang
pareho kay Lapu-Lapu
pero nahuya ako
hay amo ro pagtan-aw
ku mga taga-nakatungdan
sa mga nakabahag
pero akong nangawahan
ham-at kung magsusok
si Inday it
saya
ag
kimuna
nagahaeakhak man sanda
tao baea kon hasayran nanda
nga ro mga nakasaya ag nakakimuna
hay owa it panti ag bra
ukon dahil naila eang sanda
nga magtan-aw kay Inday nga
magtangga
ah
makaron
hasayran ko eon
do gusto man lang gali nanda
nga si Inday hay mag-
uba.
@@@@@
JOEFFREY L. RICAFUENTE
KABAYLO
Nong Peter, kabati ka baea nga ro tawo
mangin upas it saging?
Si Manong, kat owa pa't a ako gahugas
it pinggan iya kinyo, hambae ni Nanay,mangin upas it saging.
Mahilig abi kuno magpupanihoe sa gabii
Hay! Hakindatan kuno imaw
it daeaga nga owa it kanae-kanae.
Ano abi, matig-a gid it...
nagpilo ra tuhod
ag matsa impiyerno eon kuno imaw sa init.
Kaeuoy man si Manong, owa nagbuhay.
Nabasa ro tuwalya ni Nanay
Sa kaugot-ugot ni Tatay,
einapog na sa bintana ni Manong, ag
tumugpa kuno sa upas--buhi!
Buhi kuno si Manong!
Hay, mapati ka eon?
Porke't owa kamo iya gasakay sa anwang
paagtu sa eskuylahan.
Ginasugid ko kimo
nga sa imo nga pagpuepanihoe
sa pagkatueog it adlaw,
mauli ka iya,
ups eon.
***
BAKUG
Nangin malipaton
ka eon Tay
sa pagsueod mo
kay Ninoy
sa ing buesa.
pero
euso-eusoha baea
nga ro mga isda
nga ngakiaykiay
sa likod ku
ing pabrika't
sabong pang-eaba
hay mga
bakug.
***
RO HARU
Ro rosa nga tinday
nagharu sa asul nga karnero
ag do ulihi hay
naduea...pagkatapos,
do rosa nga tinday
hay ginharuan it
itom nga kanding,
ag do nahauna hay nadua,
samtang do ueo it
dragon hay nagtago ku
anang kaeayo.
nagtaliwan do oras
it mga kabog, bampira, aswang
ag mueto.
ro itom nga kanding
hay ginharuan it
rosa nga tinday;
ag do nahauna hay naduea
pagkatapos do
asul nga karneo hay
nagharu sa rosa nga tinday
ag do ulihi hay naduea,
samtang do ueo it
dragon hay nagpaguwa
it anang kaeayo!
***
AGI MAN LANG
Si Jun gabasa
It mga dahon nga puea,
"Juan, basi maglimad ing mata."
"Owa ron 'nay, agi man lang ra."
Nagtikang ro adlaw
Pero ay Juan nga mata
Nagdukot gihapon
Sa mga dahon nga puea
Nag-abo pa...
"Ay, Juan, basi maglimad ing mata"
"Owa ron 'nay, agi man lang ra."
Nag-eupad do oras.
Si Juan, nagpuea ra mata,
May bitbit nga saesaeeon
Nga may busoe nga daea.
"Juan, limad eot-a ring mata."
"Owa ron 'nay, agi man lang ra."
Naduea si Juan
Ag owa eon it balita kana...
Pagktapos it tatlong dag-on,
Hakita si Juan
Sa idaeom it taytay
Gintamnan it busoe
Ku mga berdeng umaeagi.
"Ay, Jan, agi pa baea ra?"
Si bitoy,
Manghud ni Juan
Nagsamit-samit sa pagbasa
Ku mga dahon nga puea.
"Ay bitoy, agwari ron
Ay magapuea ring mata."
"Owa ron'nay, agi man lang ra."
@@@@@
AM I. ROSELO
RO BAEATYAGON NI BERTO
Kon ako pasugtan,
Umpisa sa presidente
Paubos sa mga gabaid
Ku paea ag tsok
Sa eskuylahan,
Hay obrahon kong libro.
Ginabuytan
Ginabukad
Ginatueok
Ginapueawan
Agud kon kupas
Do mga letra
Sa kada panig
Pagatinaon it itom
Ku akong dap-ong.
***
SA PAGPANAW IT SUPERBISOR
Ginasipit
it waeang ilukon
ku superbisor
do sangka supot
samtang ginatuhil-tuhil
ku anang totpik
sa tuong alima
ro hanangit
nga prayd tsiken ag litson
sa anang mga ngipon.
Ag nagatumbo-tumbo
sa anang buy-on
do mga garland
samtang imaw gatango-tango
sa among nagangirit nga prinsipal
Ag sa mga maistrang gatanga-tanga.
"Sir,
ayaw eang himadla
sa pagbalik iya."
***
RO SUEOGIRON
Kon umuean sa kagab-ihon
Ag sumilak pagkaagahon
Makita mo ro mga bituon
Gasidlak sa imong mga tanom.
@@@@@
MONALISA TABERNILLA
AMBULANSYA
We, wew, we, wew, we, wew
dali, bakasa!
matan-aw ta sa karsada.
ay, ano baea rato
ambulansya?
Owa, a, basi gaagi eang
si gobernadora.
Huo man, no
Basi maton abu andang
bisita mapa-Boracay
eon man sanda.
We, wew, we, wew, we, wew
hay, hambae ko gid king,
may natabu gid makon.
pam-an kuno ay,
ano't-a rato?
May inkawntir kuno
idto dapit sa may Aquino.
hay, ano, pila ro patay?
tao ngani, owa man sanda't sugid.
hay ro may nina, pila?
tao.
hapa, pila ro sueod kato?
hu, ano man abi pagkasayud mo
puro man kurtina rato
sigung-sigo.
Bay-i eon lang, a.
hinduna eang pamatii sa radyo.
a, huo gid, mayad kunta kon
sigurado ka gid
nga husto andang sugid.
***
A FARMER'S SOLILOQUY
Once I only spoke of plows
and fields and
rain,
of tractors and
blowers
and grain,
hopes kindled
by the insistent touch
of the sun
on my tanned skin
and the assuring drops
that watered plains.
But year after year
cropping after cropping
like a monster mouse's mouth
the warehouses door
sucked the grains in
while my children's mouth
gaped
-unfed.
Since when
have I more
than enough
to feed them?-
While the big-bellied
granary owners
slept and squandered
my hard-earned harvest.
Somehow, I have learned
to seek and speak
of arms and justice.
***
BIYAHE
Mga piyegas
sa namumugating seda
ang kuris ng Santa Florentina
sa asul na dagat,
higanteng puting lubid
sa tumatangay
patungo sa malayong Manila.
Nakipaglaro sa hampas
ng buhok at hangin
ang libong mga pangarap
sa deck na panandaling alpasan
para iwasan ang kaguluhan
sa third class.
Masaya kang kasama,
Masarap na kausap.
Ang mga taas at baba ng kilay mo't
kislap ng mata'y
nakakatuwang tamdan.
Sa katatawa sa mga biro mo
sumasakit na ang aking tiyan.
Pero alam ko,
bukas pagdating sa pier,
maghihiwalay tayo
sa sangang-sangang daan.
@@@@@
ARWENA TAMAYO
HAEAD KAY ARWENA
Gindaehan ta ikaw it mga bueak
Nga may kasiga ku adlaw
Ag kainit ku mga hiyom-hiyom
Agud taw-an it kasadya
Ro imong mga mata
Nga nagakasubo.
Mga violeta nga nagakiay-kiay
Sa huyop ku hangin
Pageaom ku mga daeanon
Nga owa maagyi!...
Ag mga rosas, singpuea ku dugo
Apang madali maeaay.
Ah, sayud ako kon paalin
Do mapisang it sanglibong parte
Ag do magbatyag it hapdi
Ku mga napirdi...
###
RO MANGINGISDA SA PUNTA VILLA
Sa kadaeuman ku kagab-ihon
Nga haeos tunlon ka eon
Ku matugnaw nga tubi
It madaeag nga suba,
Ginasaeum mo ro kaidadaeman
Agud mag-usoy it isda
Nga nagakasipot eon.
Mauli ka baea makarong gabii
Nga owa gid it dakup
Sa nagahueat mo nga asawa
Ag ginagutom nga mga onga?
Makit-an ko ro kasubo ag kapait
Sa imong mga mata, sa kasilaw
Ku mga iwag
Ku mabongga nga swimming pool
It Punta Villa.
Kaabu ro pagkaon namon riya
Samtang ginabinag-binag
Ro imong kaimueon ag
Naduea eon nga pagea-um
Sa de-aircon nga mga hueot
Ag "state of the art" nga mga biswal.
Sa imong hilway, mainit ag maeum-ok
Nga mga eugban, samtang ginaduyan
It isaeang ka kanta nga
Pang Paskwa.
Source: SanAg 2, the Literary Journal of the Fray Luis de Leon Creative Writing Desk, University of the San Agustin, Iloilo City, November 2002, p.30. Editor: John Iremil E. Teodoro.
@@@@@
Antonio F. Tolentino
PAGGAHIT IT KAIMUEON
Ro mga paeay sa kaeanasan
hay nagahibayag
tungod bugana sanda it bunyag
it matam-is nga hueas
nga naghalin sa maitom nga panit
ku mga ulipon it kaimueon
Mga ulipon nga pirming gapangamuyo
sa kalye it andang kinamatarong
Apang ginasabat sanda it diyos nga agaeon
it eupok ku nakakamatay nga sae-saeon
Para sanda hay pahipuson
Kun man-o katig-a o kiboe
sa alima it mga ulipon
Imaw man katig-a para kanda
abuton ro tawhanong kinamatarong
Ro mga matimgas nga paeay hay euto eon
Ro karet nga kasing-dangae it
andang baeatyagon, hay anda eon nga gamiton
Paga-gamiton sa pag-gahit
ku higot it andang pagka-ulipon
Para eang rong tanan hay maka-agom
it ginadamgong tawhanong kinamatarong
This poem won first prize, written category, Student Category, in the 2002 Bigkas Binalaybay, Panrehiyong Paligsahan sa Pagsulat at Pagbigkas ng Binalaybay sponsored by the UPV Sentro ng Wikang Filipino, Iloilo City. Two other Aklanons won in this contest: For the Professional category: Bugyawan sa Bayan Ko, (Filipino), by John Barrios, Second Place, Bigkasang Bahagi, and Third Place, Pasulat na Bahagi; and Melchor F. Cichon, Si Ambong Ati, (Aklanon), First Place, Pasulat na Bahagi.
Mr. Tolentino is a student of Aklan College, Kalibo, Aklan.
Added: August 10, 2003
@@@@
Topsie Ruanni F. Tupas
Kon nano ro rason
indi ko masayran
ham-an si Mommy
sa tindahan eamang
Nagabakae it tinuea
nga gusto ni Daddy
tangkong o daehug
kamote o gabi
Si Nay Purit ag
si Nay Pasit
suki si Mommy
sa utang ag pansit
si Nang Pilia ag
Nang Diding
andang singgit
ugat-eanting.
adlaw-adlaw
makara si Mommy
adlaw-adlaw
makara si Daddy
eawas ni Mommy
pirme may sakit
alima ni daddy
gapeang-init.
Cirilo Castillon
A native of Numancia, Mr. Castillon is a philanthropist and a poet.
Mga Guyum
(02.10.04)
Ako ha katoeog sa among lamesa,
Sa pag hinoeat sa akong Ina
Halin sa pag libod suman nga balinka.
Sa akong pag mokeat ko akong mata,
Akon nga ha kita mga guyum naga parada;
Bitbit mga moh-moh nga ma bahoe pa kanda..
Gin pitik ko ro isaea, inapok ra dinaea;
Nag taeap-ea-ag sanda, andang ginaosoy
Nadoea nga dinaea.
Owa't nag dohong, owa ma't hangawa,
Siging tinikang paadto rikato, paadto rikara;
Hasta nga makita ro gina osoy nanda.
Sanda nga maisot, pero ga inobra;
Ako nga mabahoe,
Gina pabay-an rong Ina.
Ako hay naeo-oy,
Gin boligan ko pa sanda,
Sa pag osoy it pagka-on ko andang pamilya.
Pag abot ni Nanay, may eoha rang mata;
Pag eahay kang ayam, daeagan kami kana.
Inay, makon, hin-aga, suman natong baligya,
Ako ro ma daea.
Kangga Ni Tatay Goloy
(02.11.04)
Owa't lubak, owa't humbak,
Mingko gaduylon eang;
Masueondon nga anwang,
Ro nagadaea katon.
Sa atong pagsakay,
Mag estoryahan kita;
Pwede mang magtula,
Pwede mang magkanta.
Sadya gid man kunta kon may antigo maggitara;
Ta-o baea si "Pango" kun kaantiguhan kara?
Sa atong pagsakay,
Sa paglibot it Akean,
Aton nga makita, maeapad nga kaeanasan;
Aton mang maagyan mga kabutongan, kanipa-an, kasagingan,
Ag maliway nga kanyogan.
Sadyang magsinakay,
Kapin kon may ginakuyam-kuyam:
Mangga, ibos, suman, ag bukayo nga palaman,
Tam-o, bandi, kumbo, ag saging nga bunguean,
Indian manggo, ag ginamos o dayok man nga saw-sawan.
Kon kita abutan it ilabas sa daean,
May baeon si Maearang humay ag tinueang pinayukan;
Si Toryo may daea mang inihaw nga eogsok,
Inasae nga bantaea-an, sinaing nga tamban,
Ag sinampi nga poeangan.
Sakay kamo, sakay, sa kangga nga especial;
Abong estoryahan bangod sa atong paeangabohi-an;
Mga kabataan, aton nga buligan,
Agod mangin mayad
Nga pumueuyo it atong Akean!
Si Maeara
(02.11.04)
Pobre man giod intawon, sinana't Bohol-anon,
Kon imo nga makita ro onga nga si Maeara;
Waeo nga mag manghod, taga-Lezo sanda,
Gin sika-sika ka manggaranong Tiyo ag Tiya.
Kun sanda ma-miesta sa banwang Numancia,
Igto gasaka sa Tiyo ag Tiya;
Kon anang tabingon ro andang hampangan,
Ginamoeay imaw, ginamudlatan.
Kon sanda pakan-on, owa sa lamesa;
Indi ig pa iba sa ibang bisita;
Igto eang sa binet, tumpukon don sanda,
Ag igto pakan-on ku mga tira-tira.
Sa anang kaisot, ag andang kalisod,
Nagpaningoha sanda ku anang mga igmanghod;
Nagtoon it mayad, nagpursigi, ag naghugod,
Hasta nag-asenso sa bulig ku anang mga igmanghod.
Bulahan nga unga, owa gapabaya;
Mayad nga huwaran ku mga kabataan.
Ro ungang pobre, indi kapintasan,
Basta siging paninguha para sa kamaeayran.
@@@@@@@
Ro mga masunod nga mga binaeaybay hay mga translations ko ku mga binaeaybay nga ginsueat it buko't Akeanon.
Banwang Haeangdon*
Ni
Jose Palma
November 11, 2003
Banwang haeangdon
Onga’t Adlaw nga Oriente.
Sa imong dughan
Ro kaeayo gadabdab.
Banwa it gugma
Duyan it baganihan.
Ro mga sumaeakay
Indi makaeapak.
Sa asul nga eangit, sa agahon
Sa bukid, sa eawod
Ring binaeaybay gasiga,
Sa mahae nga kahilwayan.
Ro kasiga king bandera
Gatao’t pwersa sa kadaeag-an.
Maski hin-uno ring bituon, ring adlaw
Owa’t pagkapaeong.
Eugta’t kalipayan, eugta it pagmahae
Sa imong sabak himaya ro pangabuhi.
Gloria para kamon nga maghaead it dugo
Kon kimo may magsipaea.
*Note: This is the first Aklanon translation of the Philippine National Anthem. MFC
Napueo Nga Yungib Sa Eawigan
Ni
Teo S. Baylen
May paandam ro adlaw sa anang pagtunod
Busa nagdabdab ro kilid it bukid.
Ro kadamueon it gae-om nga indi mabugto
Hay paris it eawod nga ra baeod hay dugo!
Sa aton ngara nga kalibutan
Ag sa mga karnero nga sa kaeanasan gawarang.
Bangud nga gina-eabugay igto
It alimpuyo nga owa’t Dios!
Paris it nagabaga nga karit ro taeom it kidlat
Ag tanan nga gina-agyan hay ginapanapas.
Kon dumaeogdog, ginabayo
It mabug-at nga hae-o ro dughan it kalibutan.
Peru naglinong, ro tiyo nga karnero
May Napueong Eawigan sa Sinai, nga berde
Sa turil ngato hay may Napueong Yungib
Ro kalinong igto hay owa’t makaeompag.
Ag imaw rato ro katapusan nga kuta ag kabahuean
Rayang alimpuyo igto mapudpud.
Pagtuo
Anonymous
Mahipos ro abong tawo.
Makaron abong daean
Nga ginabaha’t dugo.
Eapoy ro abong bueak.
Ro atong kabuhi dinuaw
Ku dueom it gabi-i.
Busa, sigurado kita
Nga sa pilang adlaw
Gatikang kitang gatanga
Sa mga karsada.
Sa kaiping it eab-as nga bueak
Nga nagabuskad,
Usuyon naton
Ratong mga eapoy
Ag ihamyang
Sa atong mga dughan.
Kon Ro Tawo Hay Natawo Man Lang Nga Mangin Tawo
Ni
Emelita Perez Baes
Kon ro tawo natawo manlang
Nga mangin tawo…
Gusto ko nga mangin agila
Nga naga-eupad-eupad sa kaeangitan.
O sangka rosas
Nga mahaead sa altar.
O mangin mangga nga bugana’t dahon
Ag eutong bunga.
O anwang nga sa tunga’t kaeanasan
Nga may mabueawanon nga paeay.
Bangud kon ako agila, mangga, o kon anwang
Mahimo nga rang kabuhi hay mapus-eanon.
Gatao ra’t kalipay. Gatao’t pag-eaom!
Paris ku Eaki nga natawo
Agod pabaskugon ro pageaom it tawo sa Ginuo.
Luneta
Ni
Bienvenido A. Ramos
Ginahagupit it baeod
Ro pader
Sa baybay
Nga ginhimo’t oras.
O, ano gadaeum ro eawod
Ro manog-eangoy naeunod.
O, ano galinong ro baybay
Nga owa’t dueonan.
Ro monumento gapuntariya
Sa indi maabot nga kaeangitan;
Ro baganihan hay mataeaw
Sa manabaw nga baybay.
Ro mga lumbay
Hay gingumok it mga siki,
Nagakarira nga bangka
It pagmahae ag kaakig.
Kon ro sambilog hay mangin daywa,
Ro daywa hay mangin sambilog.
Ro pader hay gumok eon,
Ro mga halimunon, eaya eon.
Eansang Ka Sa Kabaong Ko
Ni
Teo S. Baylen
Euto ka nga bunga sa maduga nga kahoy.
Bueawanon ka nga tasa sa paead kang alima.
Nga may gaawas nga dugos sa kabuhi ko.
Apang nag-ilig ka nga owa’t lisensya
Sa matam-is nga busay nga imong gintawohan
Ag naghaeugay sa eutay sa bukid.
Makaron, sa tagipuso-on ko, ikaw hay siyaw;
Sa ueo ko, gumon nga hilo;
Sa dahi ko, kulinot; sa ginhawa, buko
Ag mataliwis nga eansang sa kabaong ko.
Binugto mo ro eubid kon siin ako makapyot
Ag ginbutang rang ginahamdum nga pangabuhi sa pagsubok.
(Gaampo ako, Manog-binaeaybay it Bulakan!)
Huo, akon ka dapat nga ginhurma samtang manghod ka pa
Bangud pasakitan ko man lang rang eawas.
Makaron…sa atubang ko hay huwes, ro sosyudad.
Mahae
Ni
Teo T. Antonio
Matuod nga ro uyahon ku kada pagmahae
Owa ga-abot nga pinungpong nga mahumot nga rosas.
Raya hay daeang masiit, matunukon
May pini-ino ag pag-eaom nga maninahan.
Peru kon maanad eon s magpupu it kasakit
Mabueak ra it sanglibong pag-aeom.
Ayaw paghuyapa ro mga euhang eumopok
Kon ginasiad it sanglibong pagsamit.
Samiti nga tipunon ro euhang nahueog
Ag himuong sangka basong kapag-onan ag kaisog.
Kon atubangon mo man ro bugso it bagyo,
Mahae, bukon ka’t tagipusuon nga madaling magumok.
Nadumduman Ko Tag Ikaw Hay Kato Pa
Ni
Pedro Neruda
Nadumduman ko ikaw paris ku nagtaliwan nga autumn
Ikaw ro berdeng beret ag mahipos nga tagipuso-on
Gatiner sa mata mo ro dabdab it kadudueman
Ag nahueog sa tubi king kaeag ro mga dahon.
Gabueabod rang mga butkon paris ku baeagon
Ring boses nga mahinay ag matawhay hay ginahakos it mga dahon
Dap-ong it pagkangawa kon siin rang kauhaw
Ro matam-is nga asul nga water lily nagabalighot sa kaeag ko.
Nabatyagan ko nga ring mata nagawarang ag ro autumn hay maeayo pa.
Abuhon nga beret, limog it pispis, tagipuso-on nga paris it baeay
Kun siin rang madaeum nga kahidlaw nagsaylo
Ag rang mga haru nahueog, nagahiyumhiyum nga ingku baga
Kaeangitan sa barko. Kaeanasan sa bukid.
Ring handumanan hay himo’t kahayag, it aso, it malinong nga tangke!
Eampas sa imong mata, eampas pa, ro mga kagab-ihon gakaeayo
Maea nga dahon it autumn sa kaeag mo gatiyog.
Kanta
Ni
Christina Rosetti
Kon patay eon ako, Mahae ko,
Indi mo ako pagkantahi’t masubo,
Indi ka magtanum it rosas sa ueonan ko,
O mahandungon nga cypress:
Pabay-i ro berde nga halimunon sa ibabaw ko
Nga maasaw-asawan ag matun-ugan;
Ag kon maeaya ka, panumdumon mo;
Ag kon maeaya ka, lipati.
Indi ko makit-an ro handong,
Indi ko mabatyagan ro uean;
Indo ko mabatian ro nightingale.
Sige kanta, kuno may nagaeaea:
Ag manamgo hasta sa katueondan
Nga owa’t pagbutlak ag owa’t pagtunod.
Basi madumduman ko,
Basi malipatan ko.
---
December 4, 2003.
Pagrebelde Ni Aida
Ni
Miguel C. Arguelles
Sangka masilak nga agahon
Nagrebelde si Aida
(Buko’t AIDS ro hayu nana);
Ginhukas na ro anang bra
Ag ginhaboy sa karsada.
“Maagto ako sa Merika,” hambae nana.
“Ag rang seks hay islan,
Maski magbayad pa ako’t mahae
Sa mahusay nga espesyalista.
Sa pagkababaye sum-od-eon ako
Permi ako nga agrabyado.
Gusto ko nga mangin eake eon man
Agod indi ako permi nga gina-ibabawan.”
Tagnagrebelde si Aida
Gulpi nga nagdueom.
Nagtangis ro eangit.
---
December 8, 2003
The following haiku were written by Losally R. Navarro, one of my favorite students in creative writing.
***
fear nothing
even if our taj mahal
is made of bamboo
(you'll always be my sathruvu)
***
innocent children
swallowed
by the great tsunami.
(the whole world is mourning for all of you, little angels of God)
***
a giant tsunami
from indian ocean
no more sandcastles. (earthquake 2004)
***
eanas ro opisina
ni tatay
kaibahan nana ro anwang.
(para kay Tatay Lolly)
***
ginahandum ko---
binakoe nga manok
sa noche buena.
***
ginbaril sa Luneta
it mga Espanyol
sa anang kaaeam.
***
si Winnie ag si Yoyong
nagbisita sa Pilipinas
nagkagulo ro tawo.
***
the drum's beat
silenced
by a gun.
(2005 black ati-atihan)
**
single shot
fired---
a fallen hero
(in memory of colonel magayanes,a dear friend of uncle allan)
***
an ati
snake dancing
to his grave
(for the innocent victims who died in the 2005 ati-atihan shoot out)
***
si Maria Clara
nag-agto sa Amerika
pag-uli naka-minis-skirt eot-a
***
si nanay, sa Saudi
pag-uli ginsuoed
sa kahon nga kahoy.
***
nalipong ro galunggong
sa tubing maitum
it Manila Bay.
***
children singing carols---
the baby wakes up
from its crib.
***
christmas songs
playing in the radio---
my tears falling.
***
a baby squirrel
feasting on nuts
a christmas buffet.
***
snowflakes falling
down the evergreen tree
a white christmas eve.
***
christmas eve---
sipping Dom Perignon
by the fire, A-L-O-N-E!
***
haiku
a painting
the writer, a painter.
***
the red tulips
deep in slumber
after a long summer.
***
a huge mango tree
the witness
of our childhood's follies.
***
the monkey is playing
hide and seek
with a hunter.
***
the black stallion
galloping in the sunset
leaving the prairies behind.
***
the pungent odour of curry
like a perfume
to a man's empty stomach.
***
lemon grass scent-
I smell lola's tinolang manok
in the thai's soup.
***
fire dancing
in the fireplace
warming my shivering body.
***
your love
like fireworks
on New Year's Eve!
***
oil and gas
flowing freely
from Calgary's soil.
***
the chinook wind
blowing from the rockies
my snowman melts!
***
children playing hockey
in a frozen lake---
postcard from CANADA.
***
gone are the Canadian geese
leaving me behind
in the harsh winter.
***
strong as a bamboo
dancing gracefully
to the wind's lullaby.
(for momskie, nang edz)
***
you are the potter
that molded me
into a perfect jar.
(to my alma mater, aklan college; to mam rose yunzal, my high school teacher; to mam anita tuayon, my college mentor)
***
above the hills
I see Calgary's lights
blinking, like stars.
(a homage to my adopted city)
***
thunder and lightning
creating a joyous symphony---
announcing your arrival.
(november 10, 2004, in memory of yasser arafat)
***
build me an igloo
from the alaskan glaciers
a birthday present.
(happy bday to me, january 3)
***
red apples
one bite
apple kiss
********************
The following haiku were written by Edna Romulo Laurente Faral, an Aklanon who now lives in Tampa, Florida, USA. Like Ms. Navarro, Edna or SunfloweR, is one of my favorite students in creative writing.
sunset in venice -
we kiss to fulfill
a promise
***
December mourn -
thousands of people hide
behind monster waves
***
after the tsunami -
Phuket Island
becomes a painful memory
***
after the storm -
nipa hut
a castle no more
***
always friends -
like diamonds
kept in the heart (for beeSPUNKY)
***
American morning
hands open
a new leaf
***
amongst raging bulls
burst
angel of the sea
***
at break of dawn
the eagle has returned
the cat's paw
***
atay ag apdo--
hutik
it tagipusuon
***
dragon fist
melts
on angel's face
***
eangit -
impierno sa eugta
pangabuhi sa kalibutan
***
expired rice
to the garbage
beggars line up at the cathedral’s gate
***
friends -
silver and gold
my home sweet home
***
friendship
sacrificing the many
to reach the few
***
full moon out—
sparkle like diamonds
in the sky
***
fury falls -
even the earth
shakes in anger
***
halin sa eangit--
ro kinabuhi sa eawod
nanaog
***
I kneel and pray
God chose you
to be mine
***
Jesus Christ!
light of light
of my eyes
***
just a while ago -
memories flash
I remember your name
***
kasal—
sa tunga it inuman
gatangis ro adlaw
***
magnificent mountains...
crumble to pieces
on man's carelessness
***
manaog sa eawod
sa makaeueuoy nga eawod ag eangit
ro kinabuhi
***
masubo ro eangit
sa tunga it kasadya
gatangis ro adlaw
***
my life
belongs to YOU -
even beyond today
***
nightmare's over -
his works
open doors to freedom
***
oh, eangit…
impierno sa eugta
pangabuhi sa kalibutan
***
ohio - after dawn
eyes wide open
next florida
***
starry starry night
precious you stand
amongst sparkling diamonds
***
sunflower, alone
sprawling babies breath
together forever
***
sunflowers…
even red sunflowers
howl at a friend’s grave
***
Tampa Bay at night—
people that never sleep
how carefree
***
through the chimney
into the house
toys a many
***
tubi katam-is
apdo kaap-eod
hutik it tagipusuon
***
Venus—
a shy sprout
after the rain
***
Sunday morning—
nature’s ugly hand
shakes the calm ocean
***
fall--
the cherry blossom
folds its petals
***
across the horizon--
sunlight waves goodbye
to embrace tomorrow
