Poems by Melchor F. Cichon

Some Poems by Melchor F. Cichon

MELCHOR F. CICHON
gumamilacruz@yahoo.com
Updated: March 8, 2008

The following are poems written by Melchor F. Cichon
For more of my literary works, please see Dawn to Dawn (http://anahawleaf.blogspot.com)

Inay

Inay, matuod nga may diploma eon ako
Peru ibis ag dayok man pirmi rang suea.
Pumanaw ako nga owa mag-eaong
Bangud nga indi ko matiis nga Makita kang
Gatangis kakon.

Inay, kon manggaranon eang ako,
Eukaton ko ro atong eanas,
Patindugan kita’t bungalow,
Bakean kita’t kolord TV ag Hi-Fi.

Ugaling, Inay
Hasta makaron
Istambay man ako gihapon
Ay owa kuno ako’t diputadong maninoy.


EVA, SI ADAN

Bangud ginabot ka eang kuno sa gusok ni Adan
Agud may anang hampang-hampangan,
Maistorya-istoryahan ag mapautwas-utwasan
Sa oras nga anang kinahangean
Hay abu eon nga ngaean
Ro andang ginsueat sa imong daean:
Salome, Magdalena, Maria Clara, Bagyo Esyang.
Bangud mahuyang kuno ring dughan,
Maski ro bagyo nga makaeuka't butong
Ag makapaeunod it barko
Hay ginapapangaean man gihapon kimo.
Pero owa madumdumi't mga eaki
Nga maski si Mark Anthony
Hapatiyog-tiyog ni Cleopatra
Maski sa guwa it kama.
Owa nanda madumdumi nga si Gabriela gali
Ro nagpahaba't daean ni Diego Silang.
Ag sa Edsa kon owa ring kaeambong
Maghigot it rosas sa punta't armalite ni Freddie
Hay basi owa si Cory makasindi't kandila
Sa ermita't Malakanyang.
Mayad gid sanda magpalitik kon paano
Ka eang mapasunod-sunod sa andang ikog.
Owa gid sanda gapalitik kon paano mo magamit
Tanan ring utok, eawas ag hueag
Para kita tanan makatakas sa linaw it utang.
Owa ka gid kuno't kalibutan
Sa pagdumaea't gobyerno o simbahan.
Mayad ka eang kuno maghibi-hibi, magkiri-kiri
Kon magumon ring hilo sa imong saeag-utan.
Kon abu ring hasayran ag kon maghambae ka't
Kontra sa sueondan nga anda man nga hinimuan
Isaea ka ka amasona ag dapat eang nga isilda.
O kon bukon ngani myembro ka't grupo ni Brainda.
Eva, tupong gid eang kamo ni Adan
Sa tanan nga lugar, sa tanan nga butang.
Kon ham-at imo imaw nga ginapagustuhan?
O gusto mo gid eang nga ipadumdom
Nga kon ham-at makapalingkod imaw it leon
Hay ikaw ro anang kaibahan.

@@@

EVA, BEHOLD ADAM!

Because you were pulled out of Adam’s ribs
So that he could have someone to play with,
Someone he could talk with and who could ease his tension
In moments he wanted to,
Many names have been written in your path:
Salome, Magdalene, Maria Clara, Typhoon Esyang.

Because your heart has been said to be weak,
Even typhoons that can uproot bamboos
And can sink ships are still named after you.

But men forget that even Mark Anthony
Was rolled by Cleopatra
Even out of their bed.

They fail to remember that it was Gabriela
Who extended the path of Diego Silang.

And at EDSA if your tribe did not tie roses around
The muzzles of Freddie’s armalites,
Perhaps Cory wouldn’t be able to light candles
In the chapel at Malacañang.
They are good at cracking their heads planning
How you’ll simply follow their tails.
They do not worry about how you can use
All your mind, body and movements
So that all of us can get out of the lake of debt.
You do not know at all they say,
How to manage a government or a church.
You are good only in crying, flirting
Once your threads get messed in your loom.

When you know so much and you speak
Against the rules which they themselves have set,
You are called an amazon,
If not, you are a member of Brainda’s group.

Eve, you stand equally with Adam
In all places, in all things.
But why did you allow him
To do what he wanted to?Or you just wanted him to think
That the reason why he was able to make the lion sit
Is because you are his companion.


SI AMBONG, ATI

Si Ambong, Ati—maitum.
Kueong ra buhok, gision ra eambong, ga siki.
Gakung-kong, kung-kong ka maeupsi nga eapsag
Gapakalimos sa Jaro Cathedral, sa J.M. Basa Street
Ay gintabog eon ra pamilya sa eugta nga anay ginaayaman nanda’t haeo.
Si Ambong, Ati, maitum, indi kantigo magbasa, indi kantigo magsueat
Maski ka anang ngaean ay sa andang barangay owa’t eskuylahan.
Si Ambong, Ati, ginasinggit-singgitan, ginadela-delaan
It mga unga kun imaw mag-agi sa daean ay maitum.
Ginapahadlok it mga nanay sa andang gatangis nga mga unga.
O sa mga unga nga indi magtueog.
Kon fiesta, ginataw-an si Ambong it salin nga suea
Ginasueod sa plastic o sa bag-ong bukas nga lata.
Kun bukon ngani, ginabagsakan it gate.
Agod makayupyop it sigarilyo, gapamueot si Ambong it upos sa kalye.
Agod makasamit it hamburger o juice sa pakite,
Ginapaeapitan ni Ambong ro nagakaon maski sin-o nga anang maagyan.
Pag-abot it gabii, maeugad si Ambong sa sidewalk o sa waiting shed
Kahulid ka anang maeupsing eabsag—
Mayad eang kun may karton nga banig ag owa’t baha o uean --
Agod magbaskug euman ra tuhod sa pagpakalimos pagka-aga.
Si Ambong, Ati—maitum. Ra ele-ele, ra hibi, ra pangamuyo
Indi mabatian, indi mabatyagan it gobyerno sa siyudad it tawo.
Ra singgit it tabang hay singgit sa Pluto.
Si Ambong, Ati-- maitum, indi makit-an it atong gobyerno.
Kon Dinagyang, sa selebrasyon etsa pwera si Ambong.
Eutay kuno imaw sa mga bisitang dumueo-ong.
Si Ambong, maitum, ginatabog it blue guard
Bag-o pa man imaw maka-eapak sa gate it Atrium ag SM Shoemart
Kunta may Gloria nga magbatak kay Ambong sa libtong it kaimueon
Agod sa ulihi ro gobyerno may buwes nga masukot kay Ambong;
Agod sa ulihi makabakae man imaw it Levis o barong
Agod sa ulihi makaeskuyla man sa U.P. ra mga inapo;
Agod sa ulihi owa kana’t magtamay, owa’t magtabog
Kon imaw mag-agto sa SM City ag sa Atrium.
Si Ambong, Ati--Maitum. Apo ni Maniwantiwan.
Ag Filipino. Pares kimo, pares kakon.
Kon ham-at owa imaw sa listahan it mga Filipino nga dapat buligan?
Kon ham-at indi imaw makasueod sa atong ugsaran?
Kon ham-at indi naton imaw maagbayan?
Kon ham-at indi imaw makadungan katon magkaon sa restauran?
Siyudad man baea ra’t tawo, indi baea, banwa? Indi baea, banwa?

SA MGA NAGKAEABALI NGA SILAK

Inay, puwede eon baea kita magpamisa?
Total naga-asaw-asaw eon lang man ag ro baha hay owa eon sa karsada.
Ro linti nga anay nagsiad it eangit hay napaeong eon man.
Ro daeogdog nga anay gabayo kang dughan hay haumpawan eon gid man
Ag ro baybay nga nagwenaeas anay hay nagahueagok eon lang man.
Ro baeangaw nga nagpanago sa kilat ag sa nagahagunos nga hangin
Hay nagahiyumhiyom eon sa sidlangan.
(Pila eon ngani makaron ro baeayran sa misa rikyem?
Si Padre Salve baea gademanda pa gihapon it down payment
Bag-o imaw magsuksok ka anang sutana?)
Sueoron dayon naton sa karsada, sa kaeanasan, sa kagueangan
Ratong mga silak nga nagkaeabali, nagkaeataktak
Sa pageusot sa madamoe ag maitum nga gaeom
Masabwagan eang kita it kahayag.
Kon aton sandang hikit-an
Aton sandang haearan it eab-as ag bag-ong buskad nga sampaguita.
Kon may matipon eon kita nga kuwarta,
Patindugan naton sanda’t graniting rebolto sa plasa.
Toto, indi eang kita anay magpamisa
Ay ro kaagahon hay gaeagiik pa
Ag ro kaeangitan sa bibi’t tueondan,
Sa pageunip it adlaw, hay mapueapuea pa.
Owa’t eabot kara, gabaha pa ro dagsa sa karsada ag sa plasa.
Indi kuno ra malempiyuhan it Metro Aides
Ay sinipa eon sanda
Bangud ro gintagana nga inugsweldo kanda
Hay ginsueod sa ibang buesa.
Toto, mayad pa nga mangamuyo eang anay kita
Nga ro nakaeusot nga silak
Sa maitum ag madamoe nga gaeom
Hay indi nagtiurok sa atong tagipusuon.

Indi Ko Masueat Rang Pinakamasubo Nga Binaeaybay
September 11, 2003
Indi ko masarangean nga isueat rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Maskin sa tunga-tunga eon ako’t eangit ag eogta.
Ro imong pagsabat it huo kakon sa may baybayon it Boracay
Samtang gatunod ro adlaw hay sapat eon nga akon nga ikalipay.
Indi ko masarangan nga isueat rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Paris makaron nga ugsad ro buean ag maeamig ro huyop it hangin it Disyembre,
Sapat eon para kakon nga magpahiyomhiyom.
Disyembre man kato ro primero nimo nga haru kakon.
Indi ko masarangean nga isueat ko rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Maskin indi ko eon haeos maabut ring uyahon agod akon nga pislitpisliton;
O mahutikan ka man lang paris tag bag-o pa eang kita nga nagaumpisa ku atong pangabuhi.
Sapat eon nga makatueog ako kon ginakumkum ko ro singsing nga ginsuksuk mo sang tudlo.
Ag kon mag-abot kid man ro oras nga magtunod ro adlaw
Ag ro gabii hay mag-eapnaag sa bilog ko nga kalibutan,
Indi ko man gihapon pagsueaton ro pinakamasubo ko nga binaeaybay.
Madumduman ko eang ikaw, gahiyomhiyom eon dayon ako.


DRAYBER

Kinahangean
Gid baea
Nga magkaeapyot
Ag magtueueok
Sa unahan
It imong dyip
Ro imong mga sumaeakay
Agud madugangan
Ru eagting
It sensilyo
Sa buesa
Ku imong konduktor?
***

NANAY SORIANG

Samtang nagakaeanta ro mga agagangis
Sa palibot it andang baeay,
Ginatinueok ni Nanay Soriang ro nagakaupos
Nga tatlong kandila sa altar
Nga ginapalibutan it eapoy eon nga
Mga rosas ag orkid.
Nagyuhum imaw pagkadumdom nana
Ku ratong mga mahapdi ag matam-is
Nga mga oras kon siin
Imaw kato hay isaea pa nga duyan, haboe ag hagdan
Ku ap-at nana nga mga onga.
Apang makaron...
Kon hin-uno pa nana kinahangean
Ro mga hakos nanda...
Imaw eon lang isaea
Ro nagatueok sa nagakaupos nga mga kandila
Bangud ro mga onga nana kuno
Hay sobra gid kuno nga kasaku
Sa pag-eagas it kwarta
Sa tindahan it Baclaran,
Sa opisina it Makati,
Sa night club sa Ermita
Ag sa baeay it Intsik sa Hong Kong.


A LETTER

John,
I will definitely go home
To our house
Where we can see the clouds
Through the roof.
I'm fed up
With the twinkling neon lights,
But I have not yet paid
For the earrings that I got
From Mama San.
I need them so my tinkling
Will be louder and my hips
Will be heavier.
Don't worry, John,
This Christmas
You and I will create a moon
And through the roof
We two alone
Will grasp its light.
Ana

EMERGENCY ROOM

Pag-abot ni Rubin sa ospital
Nga may Indian pana
Nga gaongot
Sa anang dughan,
Maid-id imaw nga ginpangutana
It gangueob nga admitting clerk:

Ngaean?
Edad?
May asawa?
May obra imaw?
May down payment ka nga daea?

Tanan nga pangutana
Nasabat pa gid man ni Rubin
Owa't eabot sa katapusan
Ay nagapungapunga
Eon ra paginhawa
Ag nagaeutaw-eutaw
Eon ra kalimutaw.
Samtang ro doktor
Sa may pwertahan
Hay nagahutik-hutik
Sa nagapanghuy-ab nga nars.


FOR LORENA

The bullet that pierced your throat
Did not really stop you
From breathing. You are alive
As the rose that bears flowers
In my garden. Your thorns
Are still there, only they are
Bent. I can still smell your fragrance
Even from the distance.
It is still the same fragrance
That sharpened
The minds of your comrades
In crossing the ravines.
Your adversaries were wrong
In saying that you were silenced.
They are dreaming.
Your lips are clasped
But your voice
Is still reverberating,
Strongly, the squeezing,
And the twisting done
To our people
By our own countrymen.

YOU ARE A WOMAN

You are a woman---
A cook, a mother, a nurse,
A lover, a partner
In carrying rice seedlings,
In pulling beach seines
And in segregating
Sardines from puffers.

You are a partner in lighting candles
During a storm, during an earthquake.
Your arms can carry a sick child
Or a fallen hero
To a safe ground.

You are a woman
Who can laugh,
Who can love,
Who can sing
A lullaby
Or a war song.

You are a woman
Who can sigh,
Who can also lead an attack
With an armalite.

You are a woman
Who can push a pen
For freedom.

LORNA

Visit me after sunset
But bring me no roses
Nor candles.
It is enough that you still remember
That Sunday afternoon
At Pastrana Park
Where you blew your kiss
To my quivering lips.

When the time comes
For me to kiss the weeds
And be a part of the earth,
Sing no Ave Maria for me.
The chico
Where we planted our vows
Will wilt.

It is enough that you still remember
That Sunday afternoon
At Pastrana Park
Where you wiped my cold lips
With a black kerchief.

Goodbye!

WOMEN OF ANTIQUE

Stop crying now,
Women of Antique.
Your tears can’t raise a fallen man.
Shed no more tears,
Women of Antique.
The fallen hero
At the plaza
Like the man
At the tarmac
Is no Christ.

Shed no more tears,
Women of Antique.
Stand up and march
Against the fading light,
Against the moonless night
Until the breaking of the common dawn.

I, MARIA

When I untied my patadyong*
And wore long maong pants,
He gave me a belt
To tighten my hips.

I wiped away my tears
In the dark.

When I asked him to have a page-boy haircut,
He gave me a rubber band instead
To tighten my pony tail.

I followed his whim.

But when he chained me
Tightly
To his waist,
I bolted out
And knifed off
His head.



HER REPLY

I cannot accept your tears
As a peace offering.
Nor your kneeling.
I have enough of your plays,
Day and night.
My stage is now wrecked by your military footsteps,
Your stampings, your shouts
And your slaps on my face.
My mother spent priceless nights
To keep me from harms while I slept.
But here you are,
Blasting me to pieces
After giving you my heart,
After giving up my fashion career,
After leaving my parents
Just to be with you.
I buried
The makahiya leaves
That Maria Clara had entrusted me
Along with your promise
To offer me pink roses when I am down.
Unless you change
Your themes, your costumes, your scenes,
And recast your characters to our mutual understanding,
I will not bend to lift your heart
To embrace my clouded life.

Even then,
I’ll wait for you
At heaven’s rooftop.


THANK YOU, ANYWAY

I did not ask you
To keep my bitter mementos.
I knew from the start
That your heart had enough space only
For your own grief.

I did not ask you
To keep my tears for remembrance.
I knew from the start
That you wanted only to sip—
While it lasted—the juice that I could squeeze
From our fire.

Thank you, anyway,
As the golden ricefield thanks the volcano
For the lava it spews.


THE WHISPER

Aboy-aboy, batya and patadyong,
Listen to my heartbeats.
The chain I have with you
Is a cross to my calvary.

My parents told me
To just wipe away my biting tears
And put ice on my swollen lips,
A gift from my husband’s quick fists.

I have become his tail, my parents say,
After I have pressed my thumb
On our marriage contract.

Aboy-aboy, batya and patadyong,
It’s not a sin, isn’t it
To put off my chain from you
And march in the streets

With closed fists?

SUNDAY MORNING IN LEZO

In Lezo
On Sunday morning,
The mothers and their daughters
Will only drink tahu or coffee
And walk to church,
While the fathers
Will no longer fetch drinking water
Or chap fire woods
Because they are too busy
Blowing tobacco smoke to
And exercising their fighting cocks
Believing that the wages
They got from mixing cement with stones,
For one week,
Will double inside the cockpit.

YOUR JOURNEY
(For Mila Aguilar)

Your journey to His heart
Was a lifetime walk,
But He kept on waiting
For you.

He knew how you ignored
His presence
For you only saw
The proletariat.

He was an abstract non-existent
Blip, you used to say.

But He kept on waiting
For your honest understanding,
For you to discover Him
As your Lord.

Now you see
Not
Faded Christmas
But red
White
And
Green.

Uuwi Na Ako

Uuwi na ako
Sa bahay naming see-through
Na malapit sa cell site
Ng isang cell phone company.

Babalikan ko na ang bunso ko
Hindi ko nga alam
Kung kilala pa niya ako
Dahil dumidede pa siya noon ng siya’y iwan ko.


Hindi ko rin nga alam
Kung kilala pa rin niya ang ama niya
Dahil laging sumusuray-suray
Kapag umuuwi. ito.

Iiwan ko na ang entablado
Kung saan ang spot light
At neon lights ang humahaplos
Sa basa kong katawan
Kasabay ng pagdilat
Ng mga matang sabog sa wiski
At sa usok ng sigarilyo

Uuwi na ako.
Gusto ko ng marinig
Ang tinig ng bunso ko
At yakap niyang mahigpit.

Gustong-gusto ko ng marinig ito
Sa bunso ko:
Inay, magsisimba tayo
Kasama ng Tatay ko.

MOTHER

Mother
Is a lighted candle
And a winnow
Any time, any place
For a child
No matter what the price is.

HAM-AT MADUEOM RO GABII, INAY?

Inay, ham-at madueom ro gabii?
May buean, Toto, ugaling may galipud nga gae-um.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
May bombilya ro mga poste't Akelco,
Ugaling may brown-out.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Ginsinindihan ko ro atong kingke,
Ugaling ginapinaeong it hangin.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Toto, matueog ka eon lang
Ay basi hin-aga temprano pa
Magsilak ro adlaw.
Indi, 'Nay ah!
Sindihan ko't uman ro atong kingke.


WHY IS THE NIGHT DARK, MOTHER?

Mother, why is the night dark?
There is a moon, Toto, but the cloud is covering it.
Mother, why is the night dark?
The electric posts have electric bulbs,
But there is a brown-out.
Mother, why is the night dark?
I keep on lighting our kerosene lamp,
But the wind keeps on blowing it out.
Mother, why is the night dark?
Toto, it is better that you go to sleep.
The sun might rise
Early tomorrow.
No, Mother!
I will light again the kerosene lamp.

TO PILMA

You must not shed a tear
For me beloved.
I am not really leaving.
Please preserve my poems, my name.
They are for our children.

You must believe
That I am not leaving.
I was just asked by my Lord
To look for a new home
Where mayas are not caged
And gold fish are not aquariumed.

Shed no tears for me, Beloved.
We will meet again
Someday
In Heaven


Magdalena

Sige, magsugid ka kay Erap
Agod matakpan ka eagi it diyaryo sa karsada.
O mabalik ka eon lang
Sa tinubuan mo nga eanas?

Panumdumon mo ro mga gasgas
Sa tuhod ag sa siku mo
Sa paglinatay sa mga pilapil
Nga ginaputos it huyahuya.
Panumdumon mo ro bakagan ag dayok
Nga pirmi mo nga ginasuaea.
Bangud ring Tatay hay ginbutangbutangan nga nagpanakaw
Ag hasta makaron hay gaantos sa Muntinglupa.

Panumdumon mo ro sakit it likod
Sa pagtanum it paeay
Ag sa paglinas it uhay
Sa suhoe nga kwarinta pesos sa sang adlaw.

Sige, magsugid ka kay Erap
Agod mailisan ka eagi
It puting eambong
Ku mga eaki nga owa mo pa hiki


PUSHING THE NIGHT

You see him around
In tattered clothes, barefooted
Pushing his crooked cart
For an honest living
In a blind city.
He lights his kerosene lamp to push the night
In his see-through home.
But the wind keeps on blowing it out.
Like his cart
He keeps on pushing the night
To know the dawn.
@@@


Hinanap Kita

Hinanap kita sa mga bulsa ko.
Hinalungkat ko ang bawat sulok ng bag ko,
Pati 'yong mga polder ko
At ang bawat pahina
Ng paborito kong libro
Ni John Iremil Teodoro
At ni Virgilio S. Almario.
Ngunit hindi kita nakita.
Manganganak pa naman
Ang ball pen ko
Ng mga luwa at haiku.
Halos pukpukin ko
Ang utak ko
Kung bakit hindi ko
Maala-ala kung saang sulok ko
Inilagay 'yong isang pahina
Ng bond paper na susulatan ko
At ang ball pen ko--
Aywan ko kung saan ko rin yon
Inilagay--
Ay, naku!
O, busay ng kabataan!
Kahit buhay ko'y ipapalit ko
Maala-ala ko lang
Kung saan ko itinago
Ang isang pahina ng papel
At ng ball pen ko!

@@@

Death Walks Into

Death walks
Into the university library
When she came.

Like a papaya
With arm-length leaves
And twice as much shadows.

But there are
No tombs, no graves
To be opened
Or to be nailed on.
Nothing to waste tears.
Nothing to wake upon.

When Amihan comes in
Death sways
Which ways
The wind blows.
Like a papaya.
No core.

What if Habagat
Comes along?
What if earthquake
Strikes?

Death walks
Into the university
When she came.

Like a papaya
With arm-length leaves
And twice as much shadows

@@
Don't Ask Me

Don't ask me
If I did not feel pain
When Death walks into my life.

I am a man.

Don't ask me
If I did not lose my sleep
When Death whispers to me

I am a man.

Don't ask me
If I feel pain
When I see Death floats
And drops on cement like icedrops.

I am a man.

I have dreamt
That Death will soon crumble
Like a tissue paper
Before her death!

I am a man.
@@@

Pagbakho
ni Ophelia A. Dimalanta

Ro pagbakho ni Nanay
Hay takurong
Sa kaeaparan it adlaw.

Ows ginapili
Kon anong karugwan ro takpan
Ro bilog nga baeay hay eueobngan

Tanan nga eapusan
Sa pagtakas , ginkuraean
Bangod makaron nga agahon
ginpili ni Nanay nga magpraktis
ka anang pagbakho
Sa papel nga imaw eang ro makahampang

Hasta imaw maghambae, pamati
Tapos eon, kita mismo ro gakupkop
Ku atong kamatayon
Samtang gatak-eob kana ro pagbakho

Ag hasta indi imaw maghalin
Sa makasiligneng eubnganan ku anang pag-antus
Kita man hay magtiskog
Hasta imaw makamuk-eat.


Humihigpit na Humihigpit
Ni
Melchor F. Cichon
February 5, 2008
Humihigpit na humihigpit
Ang silo sa leeg
Ni Mang Pandoy.

Pero sige pa rin
Ang pagsusumbat ni Manoy
Sa humihinang Mang Pandoy.

Imbes na tutulungan raw siya
Sa pagluluwag ng silo
Sa leeg ni Mang Pandoy
Tuloy-tuloy pa rin daw
Ang pagsisigaw ng mga kalaban niya
Sa Edsa, sa Mendiola:
Tama na! Sobra na!
Layas na! Now na!

Humihigpit na humihigpit
Ang silo sa leeg
Ni Mang Pandoy.

Ngunit naroon si Manoy
Sa Australia, sa Amerika
Humahalakhak
Kasama ang mga pinunong
Busog ang kanilang bulsa
Ang kanilang tiyan,
Ang kanilang kaluluwa.

Ngunit raroon siya
Sa lugar kung saan ang kanilang mithiin
Ay sa dulo lang ng kanilang daliri.

Batid niya kaya
Na sa bawat tulo ng kanyang pluma
Sa pagpipirma ng kuntrata
Ay pumipilipit sa leeg
Ng mga kababayan niya?

Paano ba mananalo
Ang bahaw-bahaw sa hamtik?
Papaano ba mananalo
Si Manny Pacquiao kay Andre the Giant?

Lalong humihigpit ang silo sa leeg
Ni Mang Pandoy.
Gaalipugsa, gawaeas,
Sumisigaw sa paos niyang boses:

Saan ang ulam at kanin
Sa bawat hapag namin?
Saan ang pirasong lupa
Na pinangako ninyo
Bago pa man bumulagta
Ang mga kasamahan namin sa Mendiola?
Bakit ginapos ang mga kamay
Ng mga peryodista
At itinulak sa loob ng bus
Patungong silda?

Oh, Trillanes, kailan ka lalaya?
Buhay pa ba si Kumander Pusa?
Tumutubo pa ba ang balbas ni Waling-Waling?
Nilunok na ba sila ng sigbin?

Ito ba ang aming biyaya
O pasalubong sa mga paglalakbay niya?

Humihigpit na humigpit
Ang silo sa leeg ni Mang Pandoy.

Inay…Inay…Inay...nasaan ka?

****

Nagahugot nga nagahugot
Ni
Melchor F. Cichon

Nagahugot nga nagahugot
Ro hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Pero sige pa gihapon
Ang pagbasol ni Manoy
Sa nagaluya nga si Mang Pandoy.
Imbes nga buligan kuno siya
Sa paghalog sang hikog
Sa liog ni Mang Pandoy
Sige pa kuno gihapon
Ang pagsininggit sang iya mga kontra
Sa EDSA, sa Mendiola:
Tam na! Sobra na!
Layas na! Now na!
Nagahugot nga nagahugot
Ang hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Apang didto si Manoy
Sa Australia, sa Amerika
Nagakinadlaw
Kaupod sang mga pinuno
Nga busog ang ila bulsa
Ang ila nga tiyan,
Ang ila espirito.
Apang didto siya
Sa lugar kon diin ang ila nga damgo
Sa punta lang sa ila nga tudlo.
Bal-an niya ayhan
Nga sa kada tulo sang ila pluma
Sa pagpirma sang kuntrata
Nagalubag sa liog
Sang iya mga kasimanwa?
Paano bala magdaog
Ang bahaw-bahaw sa hamtik?
Paano bala makadaog
Si Manny Pacquiao kay Andre de Giant?
Nagahugot nga gahugot ang hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Gaalipugsa, gawaras,
Gasinggit sa paos niya nga boses:
Diin ang sud-an kag kan-on
Sa kada lamesa namon?
Diin ang sampuna namong duda
Nga gintugan ninyo
Bag-o pa man matumba
Ang mga kaupod namon sa Mendiola?
Nga-a gingapos ang mga kamot
Sang mga peryudista
Kag ginduso sa sulod sang bus
Pakadto sa silda?
O, Trillanes, san-o ka makaguwa?
Buhi pa ayhan si Kumander Pusa?
Gatubo pa ayhan ang bungot ni Waling-Waling?
Nalunok na ayhan sila sang sigbin?
Amo ni ayhan ang among biyaya
O pasalubong sa iya mga paglakat-lakat?
Nagahugot nga nagahugot
Ang hikog sa liog ni Mang Pandoy.
‘Nay…’Nay…sa diin ka?

@@@

HAIKU

jeepney strike--
women in miniskirts
wave at the passing government trucks

sa sueod it megamol
gatangis ro ongang eaki
ay naduea ra nanay

inside a megamall
a small boy cries--
his mother is missing

sa sueod it shuttle bus—
daywang baye gaistorya hanungod sa Ground Zero
samtang ro eaki gabaligya’t tikit it lotto

inside a shuttle bus—
two women talk about Ground Zero
while a man sells lotto tickets


sa sueod it air-conditioned room
ro baye
nagapangabkab

inside an air-conditioned room
a woman
fans herself

si nanay sa ICU
tanan sa pamilya
nagalimpyo it baeay sa anang pag-uli

mother in the ICU
everybody in the family
cleans the house for her homecoming

si nanay
nag-uli it matawhay
sa anang bag-ong baeay

mother
leaves home to her new home
gracefully

eapukon nga saeog
halin sa Domingo nga Misa
ro asawa nagpangisog sa anang kabulig

soiled floor
home from a Sunday Mass
a wife shouts at her servant

pasunod
ginahimo ni nanay
nga ro kadabinit hay sentro

step by step
my mother makes
every corner a center piece

daywang baye gahiyumhiyum
ro sambilog gabatak it kaingod
ro isaea hay gapusdak ka anang katrabaho

two women smiling
one lifting a neighbor
the other pushing down a colleague

Kaadlawan it Tagipusuon
ginabasa it baeo nga baye
ro nagadueao nga sueat ka anang bana

Valentine Day
a widow reads her husband’s
yellowed love letter

Kaadlawan it Tagipusuon
ginbuksan it baye ro kahon
bag-ong pagtan-aw sa mga sueat it paghigugma

Valentine Day
a woman opens a box
fresh outlook on love letters

Besperas it kasae
ro nobya indi magtabing sa anang
eambong pangkasae

wedding eve—
a bride-to-be refuses
to touch her wedding gown

ro tagipusuon it baye
bayluhan it tagipusuon
it chimpanzee

a woman’s heart
replacing it with
chimpanzee’s

gasakit nga likod
ro haru kang asawa
nagpatueog kakon

aching back
my wife’s kiss
puts me to sleep

pagkatapos it operasyon it katarak
ro linya sa dahi
hay nalisod batunon

after a cataract operation
wrinkles
become unbearable

hapon
ginapino it nanay
ro kilid it andang lamesang kaean-an

afternoon
mother smoothens
the edges of her dining table

sa likod ni Pilma
ro buean gasiga it
mas mahayag

behind Pilma
a moon shines
brighter

sa kilid kang asawa
nagbuskad ro bueak
ku Rafflesia

beside my wife
Rafflesia opens
its flower

Boracay Beach
half-naked blonde women
bath in the sun

by the sea
a girl carries
a fresh sea onion

childhood friend
she sees me again
after dusk

departing vessel
a mother waves goodbye
to her child

distant shore
a baby breastfeeds
in a front porch

Diwata ng Dagat--
a small
fig leaf

dusk
a man goes to Estancia
wife sobs

dusk—
an old spinster
paints her eyebrows

early morning
a candidate for chancellorship
embraces her adversary

early morning
calm sea
my mother

floody city street
a woman in mini-skirts smile
at the passing military truck

with fresh sampaguita
a girl joins a crowd
in pushing a tank at EDSA

full moon
Oblation smiles at
Diwata ng Dagat

graduation—
mother stops counting
her wrinkles

gray day
what a pleasure
to see her smile

high noon
a mother still plays tong-its
at her neighbor’s house


high noon—
mother plays tong-its
beside her, a child cries

Holy Friday
Mary Magdalene finally meets
her Son on the Cross

in my room
your lingering perfume
our bridge

late afternoon—
for the first time
she counts the notes she plays

leaving all
the blooming orchids
and roses to his wife

lightning
a girl lies dead
beside a store

mid-afternoon
my mother lights a candle
Mt Pinatubo just erupted

mother and child
on the pavement
not seen by the city of men

now a grandfather—
the look of Pilma
still in my mind

orange horizon
a woman extracts toxin
from a sea snail

passing white clouds
your first kiss
stays

Pilma
I close my eyes
to see her beauty

spring
salmon swims to the river
to pay her parents

summer solstice
a woman slowly
crosses a bamboo bridge

summer—
a woman walks
on a smoky mountain

Sunday morning
a boy offers three roses
to an old woman

Sunday morning
old man holds
a young girl’s hand

sunny afternoon
a man sits in their front porch
a woman neighbor finally waves
to him

sunset
again I long for my mother’s
lullaby


sunset
Flor returns home from Singapore
in a box

tagbus it saging
gapahupa nga hikap
it nanay

unopened leaves of banana
a soothing touch
of a mother

raya maisut nga bituon
makaron gatikang
sa pangpueong daeaura

this starlet
now walks
on cloud ten

baye
niyog
duga’t pangabuhi

woman
coconuts
juices of life

baye
ro syudad ginhimo
ginhurma kimo

woman
a city is designed
after you

hambae’t
baye
daeaura

woman’s
words
clouds


blue skies
Anne Sullivan and Helen Keller
and her doll

crossing a bamboo bridge--
a son holds
his father's arm

A June Poem
after a hard rain--
the skies are trapped
in our bedroom.
------HomeLife, June 2004, p.24.

@@@
The next three Aklanon haiku are the first published Aklanon haiku. Published in SanAg 2, November 2002, p.3. (Iloilo City)

katueondon--
ro asul nga kahayag
gaagi eampas sa kalibutan
--
tungang gab-i--
ro eaking unga gapakalimos
sa baybayon it Boracay
---
katueondon--
si Flor nag-uli halin sa Singapore
sa sueod it kahon
---
paghueaw it bunok--
ro kaeangitan hay na trap
sa amon nga tueoeogan
---
Dominggo't agahon--
ro ungang eaki hay gakaekae it lahar
nga nagtampok sa katedral


---

home under the bridge
a mother
nurses her son
--December 29, 2009
@@@

Luwa

Hipos anay, hipos anay
Ay ro mga kandidata nagamartsa.
Andang besti nagasidlak, nagasiga
Bangud ro andang anwang ginpanumba.

***

Igto sa amon nga baeay
May daywang bayeng paeahikay.
Pag-abot ni Nanay,
Nagmaeaea ra andang eaway.

***

Si Inday owa gid it kaeo-oy
Kay Nonoy sa Kuwait nagapainit.
Kon imaw ngani eamigon
Masuhot sa haboe ni Ambeth.

***
Sa amon nga banwa
May sanglibu nga daeaga.
Ugaling abo gid rang kangawa
Ay kon gabii eang sanda kon mag-obra.

***

Kon ako mangasawa,
Pilion ko gid ro gwapa
Para kon maubusan eon ngani ako't kwarta
Sa Japan ko imaw ipasalta.

***

Ro baeay ko sa Boracay
Ra poste ginhimo sa sigay.
Kon sumaka si Inday
Nagakapusa ra tuway.

***
Sa tiyan it dragon
Ro mga Pinay mahipuson.
Owa gasinggit maskin kuroton
Ay ra andang tiyan gutom.

***

Inday kon batunon mo eang ako,
Indi mo gid pag-angkiton ring siko;
Kon mag-usoy ka't makabitan,
Mausoy man ako ku akong masab-itan.

***

Sa amon nga baryo
May lola nga matambok;
Kon binukbok indi makakadlot,
Pero kon sinanlag nga mais, nagaeagumok.

***
Sa amon nga opisina
May baeo nga senyora
Adlaw-adlaw imaw nagabongga
Peru kon kinsina, ro gasukot kana gapila.

***
Sa amon opisina
May ulay nga daeaga;
Kon oras it trabaho
Sa bubungan gatapik ra painu-ino.

***
Inday, magpaeapit ka riya,
Kon indi ka ngani matumba
Sa ginasakyan mo nga bala,
Pakaslan gid dayon kita.

***

Sa primero nga pagkakita ko kimo
Rang tagipusuon nag-euksoeukso;
Pagkakita ko kimo nga owa't make-up
Gulpi ako nga nadismayo.

***

Ngisi ag ngisi
Si Inday sa library;
Gali may habunit nga eaki
Sa paggamit it internet.

***

Kon gusto mo gid man ako
Nga mangin nobya mo;
Ro adlaw imo nga tukuran
Agud indi kita madueman.

***

Kon gusto mo gid man ako
Nga mangin nobya mo;
Basyahan mo't yelo ro adlaw,
Agod indi ra matunaw.

***

Maskin matunaw sa North Pole ro yelo
O maupod ro kaeayo sa impiyerno;
Owa ra it kaso, basta ikaw Inday
Iya eang kahulid ko.

***

Balita! Balita!
May fetus nga hakita
Sa mahalimunon nga daean
Maeapit sa iskuylahan.

***

Mabahoe nga balita!
Si Lola naka-miniskirt eot-a,
May cellphone pa
Nga nagakabit-kabit sa hawak na!

***

Igto sa Kalibo
May daeaga nga matambok
Kon imaw mag-eag-ok,
Nagakaeamatay ro namok


NURSERY RHYMES

May manok akong bukay,
Ginbueang ko sa Ibajay;
Nagdaug pero patay.
Ginsumsuman ni Nanay

***

Buean, buean,
Taw-i ako’t humay;
Sa Hong Kong si Nanay,
Sa Saudi Arabia si Tatay.

***

Lunes, Martes, Merkules
Rang Tatay hay Hercules;
Hwebes, Byernes, Sabado,
Rang Nanay hay owa’t ginasanto.
Pero kon Dominggo, gasimba kaming tatlo!

***
Inday, Inday
Siin ka nagbaeay?
Sa Boracay, sa Boracay
Abu rito nga sigay.
***