NOTE: This is the final version of our forthcoming book. So please send me your comments. Nong Mel
Matimgas nga Paeanoblion
Anthology of Poems Written by Aklanons
Edited by Melchor F. Cichon
2011
Cover Designed by Eugene D. Cichon
Model: Mykha Dela Peña
Published in 2011
Tierra Alta Publications
Acknowledgment
Mrs. Pilma Dollolasa Cichon, for her understanding and encouragement
Mykha de la Pena for allowing me to use her picture as a cover
Mila dela Rosa for her full support
Dedication
To my wife, PILMA DOLLOLASA CICHON
And
To all Aklanons worldwide
Contents
Preface by Melchor F. Cichon
Introduction by John Barrios
List of Poets here
Preface
By
Melchor F. Cichon
Two years after the publication of the 32 Best Aklanon Poets, I noticed that a number of English, Tagalog, and Aklanon poems written by Aklanons have been published in the internet. Some of these were posted in the facebook account, Bueabod, and Akeanon Ako. Other Aklanons, like Eman Baldomero, Philippe Mijares, and Pepe Serapio, created their own websites.
From these sites, I patiently gathered and edited their poems. This is the result of that endeavor.
Introduction
By Prof. John Barrios (to be posted later)
ANGELO ANCHETA
Lupang Hinirang
Sumabog, kumalat, nagpira-piraso
Gunita, pangarap, prinsipyo
Ibinaon sa lupa ng paglimot
Subalit may tainga ang lupa
At lumipad ang balita
Ng kasakimang lutang na lutang
Pilit ibinabalot ng kinang
Bulaklaking salita, mapormang alindog
Makapal pa sa semento, makunat na goma
Huwag na huwag kakaligtaan
Ang himig ng pinagmulan
Taglay na kapangyarihan
Hiram lang sa lupang dinuguan
(ambag na tula para sa DUGUANG LUPA chapbook ng Kilometer64 Poetry Collective ukol sa Ampatuan Massacre)
Banda Ni Tara
Mahiwaga ang may likha
May-akda ng panahon
Isiping itinalaga kasabay
sa pagbabalik-tahanan ni Cory at ni Jackson
Sinong mag-aakalang espesyal
araw ng iyong kapanganakan
matapos ang makulay, makabuluhang
dalawamput tatlong paglalakbay?
Nag-iwan ka ng tatak sa musika at kultura
Mga nilalang sa kalsada ng Ayala
Nangulila sa iyong pagkanta, pag-aruga
Natatanging alagad, saksi ng likas-kagandahan
Nag-iwan ng bakas, larawan ng alaala
Naglakad kang isang encyclopedia, sandigan
Ng nawawalan ng pag-asa
Kakaibang taglay mong tapang at lakas
Sinong mag-aakalang mapaghihiwalay
Ng iyong isip ang metal na kaaway?
Humimlay sa iyong kapayapaan
Tunay kang biyaya sa lupa
Ginulat mo ang mga tulad kong
Bumabaybay sa iyong dinadaanan
Anong kapangyarihan mayroon ka?
May isang lasing ang naglakas-loob
Makipagbuno sa iyong lakas, busilak
Liwanag sa madilim na pag-diriwang
Tulog na, Tara.
May bagong banda.
Bago na ang umaga.
(inilathala sa isang souvenir program para kay Antonia Marina "TARA" Sanlices)
Tamis-Saklap
(alay sa isang Makata ng Bayan)
Hindi ko na nasukat ang mga dipa
Ng pagitan natin habang binabagtas
Namin ang landas na tinahak mo na
Na may mga bubog, tinik, batong
Sinadya mong dumikit sa talampakan
Na nagsasabing ganito ang kalakaran
Walang halaga kung ano ang tatak
Ng sapatos mong goma o sinelas
Dahil kailangan talagang umukit
Sa kalamnan ang alaala at lasa
Ng mapaghamong lipunan. ang bayan
Na hindi nauubusan ng naghaharing uri
Ng kasakiman, ng kawalang-hiyaan.
Isang nakapagtatakang kaganapan
Sa sobrang pag-aalala sa magsasaka
Sa asyenda at asukarera ang siya pang
Naging mitsa ng buhay ng nakikibaka.
Masaklap ang katotohanan
Sinasaid pa rin ang kaban.
Flash Flood
a frog foregoes
tonight's concert –
a flash flood
RELATOR ANTERO
Reflection
Strolling one winter's day on 9th Avenue,
With it's named brand boutiques all in a row.
Matching the express rhythm of the city,
Window shopping for trinkets with my vanity.
Bone numbing cold gust shocked my system.
Old Man Winter's hand lies heavy with the wind.
Struggling to secure the woolen coat around my neck,
From my visual periphery, I spied a man looking bleak.
Wrinkled face stranger staring back at me.
Blood shoot eyes and pained smile, I could see.
His familiar demeanor was so unnerving.
I smiled back at him to put up my defense.
Gray streak sprinkled around his black mane,
All rumpled up by the howling wind.
His friendly face was somewhat worn out,
Perhaps by the many miles and years of doubt.
His exhausted look was very catching.
I felt my whole life's energy draining.
I tried to cut the visual connection,
But the pull of his gaze was very strong.
In my mind's eye I recognized his face.
I knew him long ago from another time and place.
He was so much younger then and full of dreams,
But time has robbed him of his youth and innocence.
A lifetime of struggles has taken its toll.
Seems life has passed him by like a fading call,
Of a crowing rooster at dusk, perched on a tree.
I realized the man I'm facing is only me.
Si Manang Sa Abrod
Bisan si-in ka ihaboy ku pangabuhi ngara,
Ag ro mga nagkaeatabu hay indi matakuran;
Kon ring tuhod eon hay podpod it linuhod,
Antos ka pa gihapon ay sabak ro kalibutan.
Ginahingabut mo ro oras sa pagtrabaho,
Ay owa ka it masaligan, bisan sangkatawo;
Nagabuktot eon kunta ro imong likod,
Bali wala man ra ay abo nga magutom.
Pagkatapos it adlaw nga owa mo hakita,
Abot ka sa baeay nga owa it sueod.
Naduea ring gana sa pag-ihapon.
Ro bug-at king mata, di mo masukoean.
Bag-o ka matumba sa imong banig,
Gaeuhod ka anay ag magpangadi.
Pangayo mo Kana nga dugangan ring kusog,
Agod di magsunggod ro mga gasalig.
Enlightenment...
As I trudge in the muck of opportunities
Slowly dwindling this life's possibilities
Fighting so very hard just to get along
Exhausting the spirit, corrupting the song.
Looking for that elusive idea
Searching for my mythic Nirvana
Dreaming about the long lost Eden
The lightning bolt of enlightenment.
Two and a half scores seem a long measure
Incessantly working to unravel the treasure
It appears the knot keeps tightening more
The stronger I push, the harder I pull.
In the scheme of things maybe it is not important
But I do believe everyone shall count
Perhaps after all is said and done
We all get connected and we'll find......The One.
Hill Crest Mountain
Orienting my bearings, I surveyed the landscape.
Examining my direction to this path of madness.
Weighing myself down with shinny trinkets,
That I picked along the way to the top of Hill Crest.
The beginning of the trek was full of wonder.
So many possible ways for excellent adventures.
All laid out helter skelter over the horizon,
Diverging at the summit of Hill Crest Mountain.
Festive atmosphere sent off the pilgrimage.
Families, friends and strangers in the crowd.
Everyone jockeying for a vantage position,
On the road to Hill Crest Mountain.
Most paths looked benign while others rocky.
I picked the scenic route that's a little craggy.
Many times I stumbled and lost my direction,
On the way to the top of Hill Crest Mountain.
Bruises and scratches were quick to heal.
Using herbal medicine along the trail.
But the psychic wounds have no prescriptions,
In the drugstores of Hill Crest Mountain.
Now that I've reached the halfway mark of this hike.
I look back to examine this road with delight.
Though windy and bumpy this difficult trip may seem,
The trails are full of life on Hill Crest Mountain.
As I look ahead to the rest of this jaunt.
Keeping of scores is not very important.
Opportunity galore and the great misfortunes,
Are all one and the same on Hill Crest Mountain.
Remembering Jawili...
Cold mountain stream cascading,
Through seven basins in a row.
Inching snakelike, falling, twisting,
Flowing toward some distant shore.
Quaint cottages dots the landscape.
Helter skelter, to and fro.
Drunken men in every corner,
No reason, no place to go.
Canines barking in the distance,
Howling their primal songs.
Bitches in heat pulling trains.
Mongrels fighting for attention.
Breaking bread with laughter and spirit,
Sharing bittersweet dark chocolate.
Forty seven is not so late,
Or any age for that matter.
Broken corrals at my feet,
Empty Marlboro pack on the shore,
I must leave Jawili, my paradise,
Hoping to be coming back for more.
Freedom
Freedom....
In the fall of our seasons
We bare our souls.
HANIE GRACE L. REODAVA
Summer Breeze
summer breeze
carries away
my grief
Tears
tears...
abandoning my eyes
like your goodbyes
MARK VINCENT P. TALA-OC
Nag-abot Ro Pista
Nag-abot eon man do pista.
May binayle sa plasa.
Maski mauean, maagto ro tanan
Ay mabogi, macha-cha.
ROHNEL B ROJO
Lata
Gaagto ako makara sa plasa
Bitbit ro daywang ka mabahoe nga lata
Kung buot indi eon kamo mangawa
Sang painu-ino, gahandum malang nga makakwarta.
ERNAN BALDOMERO
Damgo
Buksi abi
ro kada pwertahan
ku imong dughan
ag ako hay pasudlon
maskin sang adlaw
eang.
Abi sugti ako
nga magpamintana
sa imong bintana
ag hiyum-hiyum sa mga
daeaora,
agod bisan bugtaw
eon ako
maipabugae ko man
nga nangin
magkaibahan kita.
Si Nene
Sauta abi Nene ro akong ginakanta
Maskin medyo libag ro akon nga gitara
Kon amat man lang ra nga ako ginadunggo
It akong pagmahae sa musika
Agod ipabutyag ro akong paghigugma.
Indi ka magdumdom nga ginahampangan ka
Owa ako’t interes nga patangison ka
Nagaayo man lang ako it sangkiri nga panahon
Nga kantahon ko ra ang baeatyagon.
Seryoso ako nga ginakanta ra
Ro binaeaybay it matuod nga paghigugma
Maskin madali eang Ne, sauti ako
Taw-i ako’t tsansa nga mangin malipayon.
Engkanto
Ginatawag ako it akong anino
nagtaeang gali ako
sa pagsinunod kimo
maskin siin ako masuhot
agod indi ka maduea
sa akong panan-awan.
Bisan magpamisok,
akon nga ginapunggan
o maglingot maskin siin man.
Malisod eon basi baea
basta ka eang mangindueaan.
Ugaling sa kabuhay ko
nga pag-linagas kimo,
owa mo gid ako ginlinguta
dayon ka’t gintawag ka it iba
basta eang nanginduean ka.
Torpe
Maeapit man lang ri ing distansya
sa akong mga alima agod akong abuton
ugaling matsa maeayo ka sa akong
paminsaron.
Kabug-at magbuka ro akong baba
agod kunta maghambae it bisaea
basta eang makalingot ka it uman
iya sa akong nahamtangan.
Nahangawa gid-a ngani ako
nga sa kada lingot mo
nagasinaot ro mga anghel
ag nagbinaeaybay ro mga santo.
samtang ako, matsa nakakita it mueto,
na-possess sa pagtinan-aw kimo.
Ham-an gid abi
nga ikaw akon nga pagtinan-awon
Hara lang ay, gapinakalisud ako
sa kong kaugalingon
Promise, di eon ako magtan-aw…
Pre, si Crush mo ho,
nagatan-aw kimo!
JOHN BARRIOS
Beethoven Sa Plasa It Kalibo
Hambae ni Beethoven sugo imaw
it Ginoo. Nagkanta si Charice
ag nagtabu ro eugta ag eangit
suno kay Celine Dion
(Do mga anghel hay mingko nabalian
it mga pakpak it pilang minuto)
Ro musika hay umpisa-wakas-
umpisa. Owa’t sukat owa’t tugma.
Matematika it idea.
Ginbaeay ro plasa para mangin krus.
Ro tunga ag punta paagtao sa pwerta
It simbahan. Dayawon ro meyor
nga nagpatakod it mga ispeker sa plasa
bangod sangka hapon nga ro kaeangitan
nagtimpla it pineapple orange
ag gin-una it patukar do
“Ode to Joy”---si Beethoven
halin sa eangit---krus
nga humapa sa tunga it plasa.
Setyembre 24, 2008
(in)akean(on)
“ro anwang gaeugaeog
sa eugan-eugan.”
Sa bisaea nga owa maintindihan
Abu nga lugar do nagkapangaean
Ro “kapid” nangin “capiz”
Ro “sanglibo” nangin “calivo”
Ro “akean” nangin “aclan”
Por dios por santo amigo
Ro dila hay buko’t kutsilyo
Mahaba
Mataliwis
Makapatay
It paino-ino.
“ro kaeamay gakueapot
sa kaeaha.
ro pagpangaean kamon, ninyo
hay owa natau nga pribelihiyo
sa pareho ninyo
maputi
mataas
may dahi
Pareho it santo
Bisan basbasan pa
It inyong ginoo
Sa among dila
Nakatanom
Do historya it nasyon
Maeawig. Madaeum.
Mabudlay tungkaron
Kapareho it suba
It akean
Namon.
(r)ebolusyon(aryo)
i. tagtanum
“ano ro sitwasyon it filipinas bag-o ro Katsila?”
“____________________________________.”
“ano ro sitwasyon it filipinas kat iya ro Katsila?”
“____________________________________.”
“ano ro sitwasyon it filipinas kon owa ro Katsila?”
“____________________________________.”
hasabat mo ro mga pangutana
boea eon ro piring sa ing mata
haron si Ka(laya)an tueoka
saot kaibahan kana
kilaeaha sanda, buksi ing mata
lamanuha sanda, tapik sa ing abaga
haksa sanda, ro bandera tueoka
ro adlaw gahueat, o, pag-asa
ii. ro binhi
sa sangka maisot nga isla
maeapad ro eawod
(bukon ka it kumporme
nga europon do perlas
kon bukon it halin
sa madaeum)
gani ro imong panueok
umabot sa australya
(mas mabahoe kuno
ro perlas nanda igto)
sa imong pangamigo
nakilaea mo ako
kitang daywa nangin
mga adbenturero.
iii. ro mga sapat-sapat
preparen. afunte. fuego.
ro eupok sa bagumbayan
ro nagpauli kinyo sa Tondo
igto ninyo nakilaea ro manghud
it Supremo.
sa tagay it tuba
sumsuman nga isda
hinilong nga istorya
ro (r)ebolusyon naporma
kontra Katsila
kontra pari
kontra relihiyon
kontra bida
bida eamang ro indi mapatay
sa owa’t pueos nga istorya.
iv. tag-ani
bayi ro rason it pagkadiskubre
it organisasyon it mga prayle
bayi ra daeunggan
it kumpesyunaryo
ro bagting it lingganay
tsismis sa baryo
ginsugo ka it supremo
nga magpukaw it gakatueog
nga mga Bisayano
sa paglaslas nanda it alima
gamit andang dugo sa pirma
pag-inom ag pagsinggit it viva
imo sandang napapati sa istorya
nga
ikaw
may
anting
anting
INDI KA MADUTLAN IT BALA!
(idugang pa ro gaeupad nga kabayo
ag pagsanlag it mais sa panyo)
sanglibo ro nagpati kimo
(kaparehong numero it nagpabunyag
kay pari Alva para mangin Kristyano!)
sanglibo sanda nga nagmartsa
para agawon ro banwa
sa pagdumaea it mga Katsila!
v. ihapon
bugae ro kanda nagpatumba
ro bala indi mag-eapos
sa tagipusuon nga mahumok
“donde esta tan juan azarraga?”
pangutana nga sinabat it guwardiya
dayon paeupok it mauser na
tumalbog ro bala sa ing dughan
ngani nagsinggitan ro tanan
ro iba hay nagsaeautan
tawo mo sa karsada nag-ati-atihan
“aumenta mas, aumenta mas!”
ro imo pa nga pag-ayat
pero suno sa istorya
ginsup-an nanda’t bugas do bala
ro imong anting-anting wa umobra
nabuhuan ing ueo, o dughan baea
ag dikara natapos
ay Hen. del Castillo nga historya.
ROBELYN LASAM ISTURIS
Haiku
summer breeze---
the silent mountain listens
to the bamboo’s whistle
***
midday---
an old man broadcasts
rice seeds in someone’s ricefield
***
dew drops
glistening on the grass
my father smiles a lot
***
Ro mga buaya
Kon eleksiyon eang makita sanda
Pareho it buean
Nga nagapupanago kon may gaeom
KIMPO, PHILLIP, JR.
Talà
Nahiwagaan siya.
Itinanong niya tuloy sa kaniyang guro
kung bakit sa matataas na lugar
itinatayo ang mga obserbatoryo.
“Light pollution” daw.
“Nilulunod
ng labis na mga ilaw ng lungsod
ang liwanag ng mga talà.”
Lalo siyang nahiwagaan.
Pagkatapos ng klase sa umaga
at isang buong hapon ng halikwat-basura,
inakyat niya ang pinakamatayog na bundok
ng mga plastik, lata, karton, burak
at iba pang kalabisan ng lungsod.
Umupo siya sa tuktok
at doon ay pinagmasdan
ang mga talà.
Nimbus
A drizzle is a whisper,
an undulating shower
a lullaby, a lashing
storm, a coveted
scolding. The cold
is the warmth
that fills the cold
void
of my mother’s embrace.
Paeapak
Hapô sa maghapong
Sadsad sa mga siksik
Na kalye ng Kalibo,
Tinungo ng mag-ina
Ang katedral. Kumunoy
Para sa bata ang lugar:
Nilalamon, iniipit
Ng basang sahig
At malalaking putikang paa
Ang bawat munting yapak;
Nilulubog, sinasakal
Ng malalapad, matatangkad,
At mga pawisang katawan
Ang bawat hinahabol na hininga.
Kinaladkad siya ng ina
Sa pila ng makukulay na t-shirt
At mga mukhang may bakas pa
Ng abo at pintura. Pumila ka
Para gumaling ang hika, anas ng ina
Na lumisan upang makiluhod
Sa bangkô kasama ang ibang deboto.
Nakipagtitigan ang bata sa likod ng isang t-shirt,
Sa mga salitang Viva kay Señor Sto. Niño!,
Sa mga kupas na mata ng batang Hesus—Hinga,
Hingang malalim—Nasulasok siya
Sa malakas na amoy ng alat
At beer—Hinga, hingang malalim,
Hingal—Naglaho ang mga salita at mata
At tumambad sa kaniya ang nakaambang
Pigurin ng Sto. Niño, pawisan
Sa kuyom na kamao ng isang manong;
Mabigat ang paglapag ng pigurin
Sa kaniyang ulo, matalim ang pagdiin
Sa mga buto ng balikat at dibdib;
Dumaragan ang mga yabag
Ng naglalakbay na Sto. Niño—Hinga, hingal,
Hingasing—Mas naramdaman niya
Ang pasma sa paa, bagahe sa baga, at sa
Gitna ng mga gitlang gitling ng hininga,
Tinawag niya ang ina. Tumulo ang luha.
Humangos ang ina mula
Sa pagdarasal, salubong ang mga kilay.
Bakit ka umiiyak? Diyos ko,
Si Santo Niño ‘yan! Hinatak ang bata
Palayo sa pila, kinaladkad palabas.
Sinapian ka na ba, ha? Yawà,
Yawà!
JAMES LUIGI T. TANA
Pagdalaw
“It feels like years since it’s been here.”
--Here comes the sun, the Beatles
May mga pagdalaw na walang paglisan:
Ang tahimik na labi sa tasa ng kapeng
Iyong ininuman sa pinakahuli mong pagbisita,
Ang biglaang pagpasok ng Mayo dala ang unang hiwa
Ng paghihiwalay na nagpamanhid sa ‘king kamalayan,
Ang ginaw ng unang ulan sa taong ito
Na bumalabal sa aking bawat magdamag,
Ang simoy na dala ng hanging pinagbuksan
Ko ng bintana’y sa pinto pa rin tumuloy.
Kailanma’y hindi ko pagsasarhan ang tampo
Ng kahapong nangangamusta sa kasalukuyan.
Pagkat ang lahat ng ito’y wala nang paglisan
Kahit pa muling dumalaw ang iyong yakap.
Upa
“I don't want your rent, I want
a radiance of attention.”
--Rent, Jane Cooper
Laging may iniiwang
Puwang
Ang iyong paglisan:
Sa mahabang
Pasilyong
Di ko na magawang lakaran,
Sa madilim na
Kwartong
Iyong pinagpipintahan,
Sa masaganang
Hapag-kainang
Ningas lamang ng kandila ang may buhay,
Sa
Upuan
Na tanging hangin ang yumayapos,
At sa
Kamang
Lagi kong hinahaplos.
Ang mga iniwan mong
Puwang
Sa iyong pagbabalik ay di mo na maaaring
Upahan.
ROMMEL J. CONSTANTINO
Bliss
Tonight the moon cradles me in her bosom,
Singing me a lullaby of the soothing wind,
Calming this fury inside
Longing for your lips
To touch this silky skin.
I am reminded by the sweet echoes of the waves
As you thrust and wave your very soul inside me.
And when the words of our tongues meet,
Uttering love that shatters worldly philosophies
We climaxed to higher bliss.
And this fury inside me would not sleep
Even the moon could not calm it.
Oh, I need to go down, down where I reach a greater bliss.
CHARY LOU NAVARRO DEFANTE
Lupang Hinirang—
hindi madadaig ng
O Canada!
***
Limericks
Si Black Jack
Hilig ay humalakhak
Nang magising isang umaga
Labi’t baba’y namamaga
Kayat buong baryo’y pumalakpak!
***
Si Lolo Pidong
Idol si Miss Osang
Sine nito’y pinipilahan
Kahit pa ito’y nasa kabilang bayan
Ayun, nirayuma, ahay…kawawang nilalang!
***
Si Nonoy Timbo
Bunsong anak ni Mang Ambo
Super-duper likot
Lahat kinukulikot
Kaya’t di nakapagtataka kung ito’y malumpo!
***
Si Miss Malou
Gabi-gabi sa disco
Umulan ma’t bumagyo,
Full moon man o half moon
Indak dito, indak doon
Nagkapulmonya kaya’t sumuko!
***
Si Biyudong Tasyo
Gurang na ngunit feeling macho
Pormado araw-araw
Minsan kay Maui, umakyat ng ligaw
Nahulog sa hagdan, hindi na nakabangon!
***
Pagpatak pa lang ng hamog
Ginebra na ang minumumog
Yan si Mang Kulas, taga-Mina
At nang siya’y magkakanser sa baga
Mga kasambahay di nabulabog!
***
Si Gurang Ambo
Ang super lolo na suplado
Mga kasambahay kahit na mga kapitbahay
Palaging minumura’t inaaway
Nang matipok, sa lamay at libing walang dumalo!
***
Si Miguelito
Lagi na lang nalilito
Kanyang mga gawain
Di alam kung anong uunahin
Kaya’t di na nito makuha pang maligo!
ALEXANDER DE JUAN
Tatlong Text-Tula parte sa Bagyo ag Baha
(1)
Nene, di eon dapat kita mahadlok magkatueog sa kadueom.
Nagsubeak eon ro ugsad, ro bilog nga buean,
ag maskin ginadueman gihapon kita
it sangkiring habilin nga eutay ag tapo-tapo,
ag wa gihapo’t iwag ro ibang kasimaryo,
mataeupangdan ta man lang
ro kaayad-ayad it kahayag ku buean
sa tunga it kaduemanan.
(2)
Toto, pwede eon kita magkatueog it hamuok
bangud nakaeampuwas eon gid man kita sa bagyo ag baha,
pagkatapos nga makatagumpaaw.
Pagbugtaw ta, hiyom-hiyoman it kaea-kaea ku adlaw
ro eanas nga pinatambok it eutay
kon siin gaamat-amat it tubo
ro bag-ong tanom nga binhi it paeay.
(3)
Inday, gaamat-amat eon ro adlaw sa anang pagsipeat
para abi-abihon ro mga bag-ong tubong dahon
it mga nabaling sanga ku bagyo,
nga mas matingkad pa ra kolor
sa mga eaging kadahonan.
Ag sa pagbutlak ku adlaw,
tamyawon man nana
ro mga bag-ong tubong bueak
nga mas matingkad man
kumpara sa mga eaging kabueakan.
Pag-eugos
[Tula ni Joi Barrios ("Gahasa"), salin sa Aklanon ni Alexander de Juan)
Ipaguwa ro mga ebidensya.
Eksibit Numero Uno:
Siyaw, baril, o anumang armas,
pamatuod it pagpahog.
Eksibit Numero Dos:
Panty nga may mansta,
pamatuod nga virgin pa ro daeaga.
Eksibit Numero Tres:
Sertipikasyon it doktor, pamatuod nga:
a. pilit,
b. b. said,
c. ro pagsueod it ana ku eaki.
Eksibit Numero Kwatro:
Sertipikasyon it mayad nga pamatasan,
pamatuod nga bukon it puta.
Daeha sa korte ro rapist,
daeha sa korte ro gin-reyp,
umpisahan ro pagreyp.
MILA S. DELA ROSA
Luwa
Dampa Man
Ang aming tahanan sa Lezo, Aklan,
Minana pa namin sa kanuno-nunuan.
Dampa man ito na naturingan,
Puno ng saya at pagmamahalan.
Ro Daean
Sa pinakamaeayo nga baryo
Pilit adtunan it mga kandidato
Kon makapungko ngani sa pwesto
Halipatan eon ro daean paadto idto.
Sige, Bakasa
Sige, bakasang linamano
Indi eang kunta pagkibuean, mga paead ninyo
Sa eleksyon kon magdaog kamo
Gamita inyong alima sa pagsapnay sa isigkatawo.
Pag-abot Ko
Pag-abot ko sa trabaho
Ro mga narses gakinagulo
Nagahimakas buhi-on
Pasyenteng naduea-a’t alintro.
Eaum Ko
Eaum ko, ginahimakas tapuson
Ro trabaho, nakatambak eon
Ano abi, sige ro pamayhon
Hali’t alas otso hasta’t alas singko it hapon.
Tig-aeani
Paearihas ro paghueay,
It tubas nga paeay.
Ro magmaeaghod,
Sige gihapong inaway.
Pinalangga
Maskin sa among euyo, owa ka eon
Sa tanan nga adlaw, kaibahan ka namon.
Eab-as ag buhi ka pa gihapon,
Sa among painuino ag tagipusuon.
***(For my tatay, on this special day: June 20, 2010-Father's Day)
Naobserbahan Ko
Eaum ko, ginahimakas tapuson
Ro trabaho, nakatambak eon
Ano abi, sigi ro pamayhon
Hali't alas otso hasta't alas singko it hapon.
Kandidato
Sa pinakamaeayo nga baryo
Pilit adtunan it mga kandidato
Kon makapungko ngani sa pwesto
Halipatan eon ro daean paadto idto.
Sige
Sige, bakasang linamano
Indi eang kunta pagkibuean, mga paead ninyo
Sa eleksyon, kon magdaog kamo
Gamita inyo'ng alima sa pagsapnay sa isigkatawo.
Sin-o Baea Ra?
Pagmukeat 'ka mata
Ginatueok 'na ra asawa
Pilit nga ginapanumdom
Sa isip gapangutana, sin-o baea ra?
(an Alzheimer's patient)
Pinalangga
Pinalangga
Maskin sa amo'ng euyo, owa ka eon
Sa tanan nga adlaw, kaibahan ka namon.
Eab-as ag buhi ka pa gihapon,
Sa among paino-ino ag tagipusuon.
For my tatay, on this special day: June 20, 2010-Father's Day
Haiku
rang uyahon—
pagharo 'na
nagkolor marakopa
***
ballroom dance contest—
he kisses my lips
before we tango
***
for one minute—
his kisses, in rhythm
with our heartbeats
***
my eyes tearing
waiting for your return
spring pollen—
***
twilight—
standing on the hill
the sky bows at horizon's end
***
dawn—
thin mist touches my face
at Sagada greenfields
***
Mayo—
gabaktas sa pantalan
samtang ginahatud ka it tan-aw
***
summer camp—
we exchange smiles
and phone numbers
Mahalaga Ba Ako?
Haaay, buhay...
Umaga na naman.
Si Misis, gising na.
Naririnig ko ang kanyang mga yabag.
Ang sahig ay lumalagit-it,
Habang sa akin, s'ya ay papalapit.
Bigla akong nakaramdam ng init.
Sa loob ng katawan, may namumu-ong
Butil-butil na pawis.
Ngayon ko lang napagtanto,
Buong magdamag pala,
Ako'y nakataob na nagpapahinga.
Haaay, naku!
Umpisa na naman ng araw ko.
Si Misis, walang pasintabing binuhat ako.
Ibinagsak sa matigas at malamig na semento,
"Aray ko!"
Sa tindi ng tama, ako ay nahilo.
Nagtama ang aming paningin.
Ako'y napamulagat, siya'y antok pa rin.
"Magandang uma..." hindi ko natapos ang sasabihin,
Dahil biglang bumuhos ang malamig at
Naglalagaslas na tubig sa akin.
Kasabay ay ang pagsaboy ng maliliit na butil.
Pilit kong sinasalo,
Upang hindi masayang ang mga ito.
Ang masakit pa...
Ako'y pauupuin sa nakatalagang trono.
Pagkatapos ay sisilaban ng nagngangalit na apoy,
Hanggang sa mangitim at mapaso, buong katawan ko.
Bawat minuto ay binibilang,
Hanggang sa ang apoy, maging baga nalang.
Ay, salamat! ang pagdurusa at sakit maiibsan,
Kapag ang baga ay mamatay nang tuluyan.
Oo, ako'y isang kaldero lamang.
Init, lamig, at sakit, iniinda ng buong katawan.
Araw-araw, ako'y pinakikinabangan,
Pakiusap: Misis, ako naman ay ingatan.
Ay, Ay, Toto...Hinugay
Matag-ud pa eang ngani
Ro mga tudlo mo
Sa pagbaeasa it baraha
Ginauyangan mo eon it tyempo.
Sa paaeabuton nga hin-aga,
Ay, ay, Toto...mangin ano ka baea?
Ginahinguhaan king mga ginikanan nga
Pasudlon ka sa eskuylahan.
Kada umpisa it klase,
Bag-ong bag, kamisadentro, saewae, ag
Tupod it sapatos ro imo nga siki.
Owa pa ngani, gahinunga-tunga
Ro sangka semestre-
Ay,ay, Toto...sa bilyaran ka pirme.
Onga it mga maimpluwensyang tawo
Kaibahan mo nga gasakay sa
Maeahaeong awto.
Mauli ka sa inyo, tungang-gabii pirme
Nga may hugom nga sigarilyo, ag
Bitbit mo, lapad nga bote.
Ro imong eawas, indi paghaliti,
Ay, ay, Toto...hinay-hinay abi.
Pahinumdom ku imong mga ginikanan,
Para man sa imong kamaeayran.
Kon indi mo pagtadlungon
Ro imo nga daean,
Indi eon mabawi,
Mga tyempo nga nag-agi.
Ay, ay, Toto...ro pagnuoe, sa ulihi.
EMCI DELA ROSA
Sadtong Panahon
sadtong panahon
nga ako nagatuon,
adlaw-adlaw sa akong panan-awon
nagasueod sa akong panumdumon
hambaeon eon man ni Sir Jonston,
silhigi ninyo ro guwa it kwarto
ag pamueuton ro mga dahon.
Harun si Batman!
harun si batman!
paeangop sa tindahan,
nagbakae it sumsuman,
para sa ana nga mga tawohan.
pag-uli na, maeapit sa may Crossing Tayhawan,
anang hapan-uhan si Aman,
nagapanumpu-ayan.
humambae si batman,
Aman ham-an nagapanumpu-ayan?
sumabat si Aman,
ro among taeagbasan,
hay mahawan-hawan.
Ikaw
isaeang adlaw sa akong pag-bugtaw,
imong itsurang masana-aw,
ro akong ginapamantaw.
napapiyong ako dahil sa kasilaw,
kasilaw, nga sa imong paghibayag namuta-aw.
saeamat sa imo nga kasadya nga ginata-o sa adlaw-adlaw,
ikaw ro inspirasyon it akon nga balintataw,
nga indi ko gid malipatan sa masunod nga mga inadlaw.
Paskwa
Paskwa ---
kan-o ka eang umagi
sa amon nga printe
hara! iya ka eon man pakampi
Inubaran Nga Manok
Ku Huwebes,
agahon pa sa tabok ako nagpasimpaead
nag-usoy it manok ag ubad.
bangod magabi-i
si Sir Mel sa baeay maihapon.
Pag-abot it hapon,
kami eon nagpahaom.
inubaran nga manok
ro amon nga ginhaon.
si Sir Mel nagkutana,
ano ngani kon tawgon ra?
Inubaran nga Manok, Sir,
ro sabat namon.
sa tyempong kabuhayon,
maw paeang it uman imaw kakaon
hambae na nga nagahiyum-hiyum.
Haiku
summer---
sunshine glowing through
baby laughs
***
Friday night---
fire burning
dance floor
***
Summer---
breaks through
joyful face
EDNA LAURENTE FARAL
hakibot do sunflower –
bumuskad sa haro it
alibangbang
***
kainiton it adlaw –
ginaharuan it humbak
do baybayon
***
bugana ro ani
sa eugta ni tatay –
nagnabaw do taeagbasan
***
dawn to dusk –
an empty chair waits for
young lovers
***
a neighbor's table –
a plate of rice and grains of salt
for dinner
***
Panama City's idea
to fight the Gulf oil spill –
a Great Wall
KAREN DAZO GALARNEAU
Questions
Yesterday, I asked my beloved: “Honey, do you love me?”
He replied: “Yes, I do, Honey, very much.”
Then I asked him: “Honey, do you look forward to our next kiss?”
“To the next warm embrace?”
I was hoping for a resounding Yes! …but his silence shocked me.
Before I could ask him again, he said:
“Do I look forward to your kiss, your sweet embrace?
This I promise from my heart.”
“Do I look forward to your kiss, your sweet embrace?”
“Only as much as I look forward to
My
Next
Breath!”.
Love Be Kind
Oh Love, my heart is weary
Of dreams abandoned and forlorn
Of promises made and broken
The wounds have barely healed
And here you are fluttering around again
Though I know the happiness you bring
Or the inexplicable sweetness
Of your touch
Tempt me not this time I implore you
Oh Love be kind and leave me be
Run away, slip away
To the nearest sea if you must
Take your delicious kisses,your warm embraces
Take your sleepless nights of ecstasy
Take them, i say, take them away
Oh Love be kind and spare me
The great sorrow of your adieu
Oh Love be kind and see
That with one more heartbreak
Sweeter will be Death than thee.
A Song In The Night
The shrill ringing was irresistible
in the dead silence.
It was that invention of Alexander Graham Bell.
Reluctantly I rose and groped for the culprit.
The sound of your voice brought my slumber into consciousness.
Uncertain and hopeful. As if ashamed that you called so late.
I wanted so much to touch you, hold you and make you feel loved.
I listened as you whispered words of all and nothing.
There was so much I wanted to know.
You asked me about my plans.
I told you I would go
Skiing up and down
The pristine slopes of Aspen.
If I could.
That's when you told me about John Denver.
How he had a song about mountains and country roads.
You sang to me a song in the night.
And that's when I knew that I was in love.
JOSE RONALD INGUILLO
Luwa
Owa’t sueod ro amon nga kaldero
Si tatay idto sa kanto
Gapueopanigarilyo
Mintras gahigop it generoso
-----
Humawod ro eatayan
Pag-agi ni Juan
Sa sobrang kabug-at
It upang ginapas-an.
-----
Abi ko agahon eon
Mahayag abi sa balkon namon
Pagtangda ko sa eangit
Ro buean gatan-aw kakon.
-----
Kaeueuoy nga Ronald
Gusto man kunta eumopad
Ugaling ro dueo nga pakpak
Indi gid magbukead
Haiku
madueom nga gabii - -
umigpat-igpat ro aninipot
sa eawa it eamang
-----
pagtunod it buean - -
nagtunod man
ro mga handum ni inday
-----
tigtaeanum - -
malipayon ro maya
tudo ro anang kanta
-----
malinong nga gabii - -
nanuktok ro anay
sa sueod it baoe
-----
kahapunanon - -
sumandig sa hagdan
ro paki nga bangko
----
baha - -
sa diretso nga kanae
maadto sa tiko
Unga sa karito
Kato…
Gasakay imaw sa karito
Ginatikeod it anang tatay ag nanay
Paadto sa pangitan-an
Bukid nga tambakan; basura it manga gamhanan.
Makaron…
Owa eon imaw gasakay
Imaw eon gatikeod it karito
Ro anang unga gasakay
Nga gusto man magtikeod it wasak eon nga karito.
Hasta san-o?
Magtiyog sa makara ro pangabuhi nanda.
Paano sanda makausoy it obra.
Kon ro obra indi makabot kanda.
Kon owa ka man it kilaea
Indi ka makasueod sa obra
Pero ro iba maskin owa it diploma
Basta ninong si congressman
Nagasweldo kada kinsenas ag katapusan it buean.
Bulig Gid Baea?
Pagkatapos it bagyo,
Ro mga mabinuligon nga tawo
Tudo putos it regalo
Para ipanao
Sa mga apektadong pamueoyo.
May akon eang napan-uhan,
Ro ibang putos may pangaean.
Para gid baea masayran?
Nga rato hay halin kay tserman?
Ro iba tudo gid ro suporta,
Sa mga tawo nga nagaproblema.
Inanod ro pagkabutang,
Pati manok nga pambueang.
May una man nga iba
Nagdonar it kwarta
Nga gusto pa ibida
Kon pila ro ginbulig nanda.
Bulig gid baea?
O may kabaylo nga gusto sanda
Nga makita it iba
Nga mabinuligon kuno sanda.
Sa tv ag dyaryo
Makita mo ro mga tawo
Nga may ambisyon sa gobyerno.
Ginaeusob ro baha makapanao eang it regalo.
NADY M. MEREN
Mangugnuma (Ro Pagtanom)
Eab-as pa sa akong paino-ino,
Ro pangabuhi it isaeang ka mangunguma:
Hamuok pa ro adlaw.
Kinahangean ako hay magbugtaw
bisan pa ro akong likod hay gusto pa nga magkapyot sa saeog.
Nagaping-it ro akong mga unod nga sang adlaw, kahapon,
hay matsa guma nga gin-unat sa pagganit ag pagtanom it bonbon.
Mapuypoy ro akong tuhod nga adlaw-adlaw hay nagasagnoy sa eutay.
Ahhhh… pasma eon siguro ra.
Permi abi imaw nga buead sa makapaeaso nga silak it adlaw,
samtang ro akong mga siki ag batiis hay nakahag-um sa tubi o eutay.
Eampas eon sang buean makaron ro nagtaliwan,
halin sa pag-arado, ligis ag suyod ko ku eanas ngara.
Matapos eon kunta hin-aga ro pagtanom,
agod makapahuway-huway man ako
para may kusog eon man sa pilang adlaw sa pag hilamon.
Haaaay… Patanom pa eang ra.
Maeawig pa ro mga inadlaw
ag indi pa mahuyap ro hueas nga maga-agas sa akong eawas
agod ro akong gintanom hay mamunga ag mangin bugas.
Adlaw eang ro makasaysay ku akong kalisod ag kabudlay
agod ro kada bilog it humay hay makaabot sa pinggan.
Tama ro hambae ni lolo, nga ro kada muhmuh
hay katumbas it hueas nga nag-agas
sa eawas it mangunguma.
JUNE MIJARES
Pangabay
Hambae ko gid kimong indi mabuhi
Ro atong paghigugma sa eugta it kalisod,
Sa klima'ng gakaeakaea
Ru pagkasakon it mga opisyal
Ag mga kapitalista sa kwarta.
Sa pamatyagan mo
Matubos ayhan it init ku atong kasingkasing
Ro ganipis ta nga tina-i
Bangod sa kagutom
It atong kapobrehon?
Huo!
Naggumon ru atong mga dila
Sa atong mga maeapuyot nga promisa.
Pero ginabadbad ra it kapi-ot
Ku mga pagtilaw it Yawa
Nga pamatasan ku gobyerno
Ag mga kapitalista
Nga sarili eang nga interes
Ru ginabusog.
Nagauy eon ako
Sa pagpatay ko akong sarili'ng painu-ino
Bangod sa pagpanumdum
Kung paalin ko buhi-on
Ro kabaskog ku atong promise
Nga makaeampuwas kita
Sa humbak it kapigaduhon.
Ro rasyon
It mga gapakuno-kunong politico
Indi matungkad ru kagutom
Nga gusto naton'g tampuean
It makagagahom nga kwarta'ng
Gin-dios it iba.
Ro tubo it ato'ng dugo
Ag hueas sa pabrika it mga elitista
Indi eon masaligan.
Nagapainu-ino ako
Nga indi eon maabtan
It silak ru ato'ng kahimtangan.
Sa likod ku atong kapaslawan
Sambilog eang kimo ru ang pangabay:
Buyti rang alima
Mintras gakautas rang ginhawa.
PHILIPPE MIJARES
Bolador
Gaeupad
nagaeupad-eupad ro ing paino-ino
samtang nagahueat ro eangit-
imo nga eangit
nga permi mo ginapasyaran;
ag baeay,
ginatueogan
bangud owa ka abi
kundi
ro daean nga maeamig
nga gintun-an mo eon nga mahaeon.
Tao eani
pero ham-at ngisi man kimo
ro mga bituon sa palibot...
Ag owa ka man gatangis.
Di ba indi eon?
Bisan owa eon ing mga ginikanan.
Bangud ginahibaygan ka man abi nanda
ag ginapil-an ing baeay
dungis ka abi,
owa’t paligos
nagalinimos
peste!
sa andang pamantawon
Pero hasayran mo
nga indi nanda maabot ing eangit
ag ikaw
nga gapaeupad-eupad sa andang aeagyan.
A Bell Tolls for Angelus
A bell tolls for Angelus
when the clock strikes six in the evening-
everybody stops to pray.
But Angelus will never be heard
in the silenced countryside,
under the blanket of deafening reports
Ulan
Elehiya
ang inuusal ng bumubuhos na ulan
para sa mga puntod
ng nilimot na ng hinagap.
Subalit,
unti-unti nitong binubura ang bakas ng nagdaan
tinatangay ng mga mumunting along
tutungo sa pagsibol ng mga bulaklak.
Kikiam
Gintadtad it mapinu nga mapino ro pwersa’t pag-obra sa taeom it capital
agod mabuytan it hugot ag madali nga maihurma
sugon sa gusto it tag-ana it paobrahan o pabrika
o kung sin-o man ro amo.
Igapaligid sa pag-euok, sa hadlok ag sa pagloko
agod maging manami gid sa panglasa it mga sueok nga gabakae.
Pagkatapos, pahapa-un it tag-ana sa owa’t katapusan nga kontraktwalisasyon
ag pagapuston sa owa’t kasiguruhan.
Igahilera sa iskaparate it atong banwa, igadisplay, ibaligya
sa preyo nga dumugon it mga buwaya.
Eahaon sa sarili nga mantika samtang gasinadya ro mga kapitalista
sa hueoyapong ginansya
ag nagangirit nga itau sa nagaeaway nga customer
kaibahan ro sarsa it matam-is nga mga pamisaea ag mahaeang nga pagkabugaeon.
Paghueat ag Pagmahae
Ro paghueat hay pagmahae
sa adlaw nga owa it kasiguruhan
sa oras nga gin-atiguhan nga amiguhon
dahil dapat
para taw-an it kabuhi ro damgo
nga mabuhay eon nga ginahutik-hutik
sa dueonggan it hangin.
Ag pagkatapos hay ro pag-aku
sa pakpak it paea-abuton
euparon
ro maeapad nga eangit it kahidlaw
isaea
sa maeamig nga alima it gabii.
Ro pagmahae hay paghueat
sa ginhawa nga nagpakatawo sa kaugalingon
sa tagipusuon nga nagbulig it pag-eaom
it kabuhi ag kamatayon
dahil dapat
para hueaman it pwersa eoman
sa panibag-o nga pag-eayo
paadto sa nagadabadaba nga eogta.
Ag idto sa naga-umpisa nga pag-iempon it hangin ag kaeayo
hay ro madahan nga pagpamatyag
nagapreparar
sa oras it paghueag it atong kalibutan
sa pag-isaeahon.
Ro paghueat hay pagmahae.
Ro pagmahae hay paghueat.
LEAH FLORENTINO
Rang Ayam
May ayam ako nga alaga
Gindaea ko sa suba
Pagkabunit ko it bae-a
Diretso sa a baba
Nakakita Ako't Hilong
Nakakita ako't hilong
Gadupas-dupas ra panikangon
May nasubeang imaw nga tikbalang
Pareho't kabayo ra anang pagdaeagan.
LOSALLY R. NAVARRO-ENDLURI
first drop of snow---
a parade of old boots
on my doorstep.
***
garage sale---
a kaleidoscope
of garbage.
***
summer---
one cone of ice cream
chocolate kisses after.
***
one pink pill
and a glass of water---
a goodnight sleep.
***
spring---
time for my neighbour
to change her bedsheets.
***
fifa 2010---
i hear a million screams
from south africa.
***
sunday morning---
father waits
for the phone to ring.
***
summertime---
the mannequins
wear a polka dot bikini.
***
vuvuzela---
the sound
of a thousand bees!
***
sunday---
husband is shopping
while wife is working.
***
sunday morning---
i traded my t-shirt
for a red dress.
***
a glass of coconut juice--
father and mother
welcome me back.
(after 7 years...)
***
carrie bradshaw wannabe
dressed in designer label---
made in China.
***
our friendship---
preserved between
the pages of letters.
(to jhun, my friend, my adopted brother, my kumpare)
***
the canadian(a) way of life*
5 am.
wakes up to the buzzing of my alarm clock
grabs the remote control and turns on the weather channel.
5:30 am
overtoasts a bagel
and sips brewed coffee for breakfast.
6:00 am
takes a 15-minute hot shower
while curling iron warms up.
7:00 am
speeds down the sarcee trail
at 90 km per hour (no cop in sight)...
8:00 am
swipes time-in card 5 minutes before eight
so that no deduction in paycheck.
12:00 pm
eats rice and adobo
amidst the gossips and chattering of co-workers.
1:00 pm
goes back to work
and waits for the afternoon coffee break.
5:00 pm
everybody hurries to log out
so as to beat the rush hour traffic.
5:30 pm
picks up some frozen entrees on the way home
too tired to cook a filipino meal.
6:00 pm
stuffs dirty clothes in the washing machine
while waiting for pasta to thaw in the microwave
7:00 pm
irons clothes while eyes glued on tv
for it's hockey night in canada.
10:00pm
sets the alarm clock to 5 am
and switches the lights and the tv off.
10:01pm
zzzzzzzzzz.....
EX JUNIOR OSORIO
Tunay Na Kaibigan
Tunay na kaibigan hindi naglalamangan
pakikisamang walang alinlangan kung 'di
ang makasama sa saya at dusa, hangad
ay lumigaya ang bawat kasama.
Turingang magkakapatid malapit sa puso
at isip hindi magkadugo ngunit kakampi
sa lahat ng pagsuko, kaagapay sa bawat
suliranin. payong totoo ay daranasin.
Malawak ang pang-unawa mapagbigay
na hindi naghihintay, sukat ilalaan ang
lahat upang mabantayan ang kaibigang
nangangailangan ng mga pagdamay
Katulad ng magkakapatid ang magkaibigan
ay nagtatampuhan na minsa'y unawa ang
kailangan upang muling mabuo ang isang
pagkakaibigan na sinira ng mga tampuhan
Kulang na lamang sa kanila ay iluwal ng
iisang Ina, at sa dugong dumadaloy upang
masabing sila'y tunay na magkakapatid
ang mga tunay na magkakaibigan.
Boracay
Islang may tatlong barangay
sa kanlurang bahagi ng Panay
nasasakupan ng Bayan ng Malay
sa nag-iisang Distrito ng Aklan.
Hiwaga ng Isla'y masisilayan
kulay puting asukal buhangin
ng dalampasigan, crystal na
baybayin tunay na mga tanawin.
Tirik man ang haring araw, mga
buhangin giniginaw, maligamgam
na tubig hatid sa gabing umaakit
alon umaagos sa daluyong at unos.
Walang gabing mahimbing lahat
laging gising, halinghing ng musika
sa tabing dagat dumadaing, lahat
nakahubad humahangos umiiyak.
Kisap matang tumatanaw mga ilaw
tumatanglaw, sayawang naghahamon
umiikot, umiinum, isang gabing itinayo
maramihang dito'y tuluyang isinuko.
Anak Kang Pinagpala
Unang iyak mo palang musikang sa
pandinig ko'y pumukaw. lahat ay natuwa
sa iyong pagdating, isa kang biyayang
anghel na galing sa ama namin.
Lumaki kang galak sa puso ay kasama
pagkat insperasyon ng lahat sa tuwina;
inalagaan, ginabayan at pag-hubog na
may sigla, katuruang naaayon sa ‘yo.
Ang aking ambisyon na hindi tumugma,
ipagpatuloy mo anak upang 'di ka sasala
pagkat ang landas ko'y lihis sa matuwid—
itutuwid mo anak upang ika'y 'di malihis.
Sa aking nakikita at iyong ginagawa
ako'y nasiyahan at iyong itinatama mga
kamaliang sa aking karanasan ngayon
nabago mo isang landas na totoo.
Sa pagpatuloy ng buhay na ating tinatahak
ang payo ko anak lahat ay may usad. unahin
mo ang Diyos na higit sa lahat upang ang gawain
na dapat tuparin. Kanyang gagabayan, ika'y aayusin!
Lahat ay mahalin, maging masunurin
upang ang sigalot malayo sa damdamin;
awa ay pairalin, habag ay isalin, pakumbabang
pagkatao, iyong iparating.
Salamat anak ko, ika'y kakampi ko. kabaitan ng
puso na ako ang nagtayo, ibandila mo anak
upang magsipayo sa iyong kapatid na nakapalibot
sa’yo, upang ito'y ikalat kabutihang nasa puso!
(handog ng isang ama sa kanyang mga anak na sina
Earl Justine at Louis Angelo
Kaeowasan it Pangabuhi
Gakurog sa kahadlok nga kahimtangan
nabugtawan nga may pusil sa atubadngan
abu nga kabuhi nagpa-eanaw sa kalibutan
owa't kasayuran ag hustisyang naabutan.
Inagyan it mga tumueo-o sa among baryo
perming bag-ong dag-on kanyugan ag kasubaan
eupok para sa kontra kamon nagatugpa
Nagbu-euylog ro pumueuyo agod mapundo ra.
Pinakita sa dagaya andang pagkatawo
binandera ro talibong, karbin ag sanduko
sambilog nga pagbuylog sa kahipuson kong banwa
kaeowasan gintinguha para sa pangabuhing Maeaya.
Nagbugtaw ro bag-ong kabuhi, kauswagan
nagaeapna padayon nga himueat para
sa mga pumueuyo gintaw-an it kabuhian
agod maka-alsa pangabuhi sa tanan aton nga hipigan.
Kon may kadueoman sa may habagatnon
tan-awa ro sidlangan nagasip-eak ro kahayag
bag-ong henerasyon aton pagahaw-ason
kaeowasan it pangabuhi aton bueoligan!
Daean sa Pangabuhi
Halin pa sa busay ro tubi nga gailig,
diretso sa baybay paagi sa Akean,
sueundanon nga daean it mga tigueang
nga dati ro daean suba it panakuyan.
Suno sa istorya it mga ginikanan,
ro suba it Akean imaw andang daean;
nagapangabuhi sa binit it suba ro daean,
ro tubi kanda nagabuhi.
Aton Gid Ra
Atong himueatan nga mag-antiguhan it Akeanong haeambaean
agud ro atong limog o mga hinambae
hay makaabot man sa maeayo nga lugar
ag anda nga himueatan ro sambilog nga mitlang.
Indi ikahuya ro atong hambae,
palanggaon naton ag ipamalita,
ipabugae sa tanan nga may makaraya, owa’t kapareho,
miskan siin ka maagto sa Akean mo eang ra iya mabatian.
Akeanon gid a ra, Aton gid ra,
owa’t makaperdi sa aton nga banwa;
iya ro Boracay nga ginadayo ra it ibang lahi
nga kon siin pa naghaealin, andang hambae hay paraiso ra.
May Jawili ag Hurom-Hurom nga ginadayo man
Sampaguita ag maabo pa, libuta n’yo tanan manami nga banwa,
pag-abot it Enero hay gasinadsad kita
pyesta it Sto Nino nga makangangawa.
gabanyos it buling, gasaot-saot pa,
malipayon ro tanan sa among pinalanggang banwa!
Sambilog Nga Puno
Sambilog nga puno ro ginhalinan
nagsanga-sanga hasta nageabong
ro anang mga dahon para sa anang mga bunga.
Nagkaeabali ro mga sanga sa bagyo nga nag-aeagi
pero ginabuligan it mga sanga ag dahon ro anang bunga
ag ro mga bag-ong sub-eak nga mga buyog pa nga bunga.
Ro ibang bunga hay sa matayog gid
ag ro iba man hay sa may tunga-tunga
kaabu-an kanda hay sa ida-eom banda
gakadagas ro mga euto eon ag euo nga bunga.
Ro ugat it puno hay maeapad ro ginkamangan
agod malig-on ro anang puno sa mga gaaeabot
nga mabaskog nga dayuyon it hangin,
pero tanan ro anang bunga hay sa eugta man gihapon gatugpa!
JONAH ELIZA C. PRADO
Hamuok Gid
Ikaw hay tueog
sa kadueom it gabii
sa hangin nga tao it electric fan
ag sa iwag nga gasiga sa liwan
Ikaw hay tueog,
kupkupi man ako
maeamig eon ro hangin
ang haboe una pa kimo
Ikaw hay tueog
mabaskog pa ing hueagok
owa mo ginpaeong ro TV
naggastos ka pa it kuryente
Ikaw hay tueog
nga bukas ro bintana
mga namok iya eon sang itsura
hala man akong dinapak kanda
Ikaw hay tueog
ag bugtaw ako
sa pagtilaok it manok
ako man ro matueog
EDSEL R. ALAPAG
moonrise--
seeing fireflies together
along Sampaguita Garden
ANALIE D. ANDILICIO
gray afternoon
my tears
sprinkle my withered heart
HANIE GRACE I. REODAVA
Ekspektasyon
Wa ako nag-ekspektar
nga maagi ka sang daean
kon siin ka nakon hasub-eang
maliko kunta ako galing basi magtaeang
Wa ako nag-ekspektar
nga sapnayon mo rang tagipusuon
ag ikaw ili-ilihan sa imong pagtueog
kay ako nag-eaum nga ro tanan panamgo
Wa ako nag-ekspektar
nga magkanta rang kabubut-on
sa madaeum mo nga pamisaea
naghaead ako kimo it paghigugma
Wa ako nag-ekspektar
nga gabueabod gali ing kabuhi
ako hay nakibot sang masayran
di gid mabaton kang tagipusuon ro tanan
Wa ako nag-ekpekstar
nga daywa gali ro istsura king buean
ginpinapati mo kami, bukon eang ako
nga ikaw, Mahae, hay tuod nga sinsero
Wa ako nag-ekspektar
nga matapos eagi ro atong haumpisahan
ag wa nakon haekspektar
nga ikaw, Palangga, akon aywan.
JANNINE M. RAFAEL
Haeakhak Sa Kadueoman
Ginahapo ako't dinaeagan
Gakinadusmo sa daean
Nagakabog rang dughan
Bangod sa haeakhak sa kadueoman
ALFRESA REYES
Ay abaw si lnday sa ka puea-puea,
Daw bueak it katueanga;
Sadyaan man ra saya,
Nagasagyad sa karsada.
***
Mali mare sa Malinao ,
Mausoy kita it gutaw;
Agod may aton nga tueaon,
Ag eamhayan it bolinao
***
Nagbakasyon kami sa Hong Kong
Daea ko ro akon nga pamilya;
Pag-abot namon idto abaw ka abu-abu nga mga turista
Halin pa kon siin-siin nga banwa
***
Mayad ayad gid kunta
Kon makapamasyar sa ibang lugar,
Abu ring makita, abu nga eksperinsya,
Ugaling ro problema kon owa ka’t kwarta sa buesa.
***
Mayad gid ro mga unga
Kon may anda nga tinun-an,
Malipay ro mga ginikanan
Sa pangabuhi nanda nga mayad-ayad nga pamatasan
***
Ro akon nga tatay hay mananggiti,
Pas-an na permi ro kawit ag kueagi;
Agahon ag hapon nagapananggot,
Ag idto magpinatik sa anang kueagi.
***
Masadya gid anay kato ro pag-inuman,
Sa hungot ginatigis ro tuba;
Sige ro ineestorya, sige man ro ininum
Hasta sanda magkaeahilong.
**
Nag-uli ako halin sa tanuman
Ay nagutom rang tiyan;
Pag-abot sa baeay namon,
Owa it nakaon, nagkatueog eon lang dayon.
***
Nag-agto ako sa Lezo
Aba owa gid it ga-inato kimo
Ro mga tawo hay puro may trabaho
Dahil abu nga kompromiso
***
Nag-adto ako iya sa Miami
Halin sa banwang tinubuan
Mga taean-awon iya puro manami
Nga indi gid nimo malipatan
***
Naila kunta ako manuba
Daea ako it sumsuman
Ugaling madaeom ro baha
Owa madayon ro inuman
***
Nagsakay ako sa paki nga kabayo,
Halipatan ko rang kaeo;
Pag-abot ko sa Makato,
Ang ueo nagtangu-tango.
***
Aba si Lola Concha, magueang eon
Pero gwapa gihapon;
Pero bukon pa't molianon,
Sige pa ra binasa bisan ra mata madueom eon.
***
Nag-adto ako sa Dinapa,
Bitbit ko sangka kaldero nga eangkuga;
Gulping kumalakala ro mga paka ,
Aba nakibot ako hasta ro eangkuga nauea.
***
Abaw malisod gid ro pobreng pangabuhi,
Owa't kahamtangan ro imong pagkabutang;
Adlaw gabii nagakagha,
Kon paalin sanda mabuhi.
***
Nag-adto ako sa Tayhawan,
Idto sa baeay ni Tatay Julian;
Aba abu ra siniad-siniad nga kawayan,
Ginabaligya gali sa tindahan.
***
Ro mga bueak sa katapatagan,
Mahumot ag maamyom;
Kon agahon nagabukadkad,
Kon tueokon mo nagahiyom-hiyom.
***
Ay abaw si lnday sa ka puea-puea,
Daw bueak it katueanga;
Sadyaan man ra saya,
Nagasagyad sa karsada.
***
Mali mare sa Malinao ,
Mausoy kita it gutaw;
Agud may aton nga tueaon,
Ag eamhayan it bolinao
***
Nagbakasyon kami sa Hong Kong
Daea ko ro akon nga pamilya;
Pag-abot namon idto abaw ka abu-abu nga mga turista
Halin pa kon siin-siin nga banwa
***
Mayad ayad gid kunta
Kon makapamasyar sa ibang lugar,
Abu ring makita, abu nga experiencia,
Ugaling ro problema kon owa ka’t kwarta sa buesa.
***
Ro akon nga tatay hay mananggiti,
Pas-an na permi ro kawit ag kueagi;
Agahon ag hapon nagapananggot,
Ag idto magpinatik sa anang kueagi.
EDMUND SALDIVIA
Litanya It Puderoso Ag Manggaranon
Abo ro nag-usik it dugo sa Luisita,
Pero owa hieakot sa reporma.
Ro puderoso ag manggaranon,
Indi dapat paglangulanguhon.
Owa habawi asta makaron,
Ro manggad ku diktador nga tinipon.
Ro puderoso ag manggaranon,
Indi dapat paglangulanguhon.
Ro gasieinggit sa karsada,
Nagakaeaduea, owa eon kita-a.
Ro puderoso ag manggaranon,
Indi dapat paglangulanguhon.
Owa’t piring ro mata ni Justisya,
Kung ro kaatubang mabahoe ag kilaea.
Ro puderoso ag manggaranon,
Indi dapat paglangulanguhon.
Ro presidenteng nahusgahan,
Hato sa daean ga dayan-dayan.
Ro puderoso ag manggaranon,
Indi dapat paglangulanguhon.
Ro gapadumaea it atong nasyon,
Mas ginapaboran ro mga korporasyon.
Ro puderoso ag manggaranon,
Indi dapat paglangulanguhon.
Gabag-o pa baea ro panan-awon,
O daya man lang gihapon?
Kon owa’t puderoso,
Owa ma’t manggaranon.
Politico
Hato si gob, mabuot, sa tawo maeapit.
Hato si gob, rong konboy gasumpit,
Kilaea ro pobreng parihas kakon,
Ginapangamusta pag-adlaw it eleksyon.
Artista
Si Lito ag si Ramon Junior,
Binoto ko sa pagka-sinador.
Hay sa andang mga pelikula.
Matikas, maisog, sanda ro bida.
Family Planning
‘Ga, abo eon ro atong saeagdon,
Ngani aton eon nga planohon.
Ay, ayaw magpati sa doktor ngato,
Saea sa Dios, singhan ku kura-paroko.
Eskort Serbis
Gakapyot si Inday sa kaibahang turista
Owa gina-atuha ro tsismis tungod kana.
Bukon mat-a sanda ro gasagod,
Sa pobreng pamilya, matuod.
Kahuy-anan pwedi kong tunlon,
Pero gutom kaya kang patumbahon.
Sueat
Sa ginapalangga kong Diego,
Birtdey ni Toto sa dayang Domingo.
Kahueuya man kung indi ko iselibrar,
Hay hasayran ro ama una sa Qatar .
Kung indi ka eagi maka-padaea,
Utangon ko anay sa bombay iya.
Ro imong kasakripisyong asawa,
Sylvia.
PEPE SERAPIO
Waits
She wears the mask of a smoker
To hide the boogeyman in wisps of smoke
Frustrated with her art less than mediocre
Frustrated with her audience,
What’s left of blood and water
She stares at a blank canvass for days
On end, lost in fantastical thoughts
Woven by nicotine, ash on ashtrays
And boredom so serene
As her beautiful mind grays
Alone in her room, a makeshift studio of sorts,
Dressed in vanilla, buckets of paint
And sugarcoated doom that Romeo courts
To prove a point to the heartbreakers’ saint
If only true love affords efforts
Her soft skin shatters into a million
Tiny pieces, as red tears trickle down the side
Of her fluffy cheeks and she hears the cries of an eon
As another million dies
To reach the supernova yon
Too late to quit, says the decider
Too early to die so she’ll wilt her days
Away in more ways than never
Staring at blue things in a sea of green
So clichés drown her to forever.
She WAITS but she never comes.
The End
Black and white
easily turn to gray
as she enters the unimagined
world of the imagined
and things quickly,
but surely,
descend into dismay.
Dead are the rabbits;
the mad shatter
the dreams and wits
of countless whatever
and what-ifs.
What if I was to think
and forever sink into never?
To love is a verb,
To break the walls
is to kick your sanity
to the curb and mix
every witty to mind
with calls of the wild
just to kill and mangle boredom.
I fear the end of this dream,
I dream the end of this fear.
The Death of a Dreamer
A child rests her head
On her mother’s caring chest
As she knows what’s best
For her and for her future
So she listens and does what is told
A child works, sweat and blood,
On her father’s land of rice and corn
As he owns what she needs to be born
And she forever is thankful
Until the day she wakes up from the dream
A child plays with her younger sister
Small and round, too soon made glad
They get along well, separated sad
Eyes water to fill a dry field
And she becomes a crutch, a tool
The dreamer is strangled by his own blood
Trapped in a desolate plane
Of existence so mundane
And she dreams but dies,
For every thought she bleeds,
Only to wake up in a void of rice and corn
As she was never really born.
---
Forever Full
I spoke with a tsinita one day
She told of food being a great way
To a beloved’s heart; to warm
And feed a life, like art
Does a mind to its very end,
To renaissance.
She took me in her kitchen
Bathed with paprika and cumin
And I grew hungry of her hazel eyes
Almond and childlike,
Of her porcelain skin and sweet guise
So much it burned me to a crisp.
Her scent in me
Her touch made me see
Such great things, fantastical whims
Of men brought only by imaginings
And I felt myself satiated
Unable to move and want anything else.
I go back each day
Just because she has a great way
Of telling stories and filling hearts
Those of which the soul departs
The body just to sample
Such a worthy experience of love and life and her.
And I am forever full.
NYNN ARWENA G. TAMAYO
Owa Gid Ako Malipat
Ginatabok ko eon man ro eawod ngara
Agod makit-an ka
Sundon ro imong mga tapak
Sa nagakalhit nga dahon ag sanga
Agod rato, basi eon lang
Sa pagtakop ku atong mga eak-ang
Mapabatyag ko kimo: Owa gid ako malipat.
Ham-an it Indi Ako Magkandidato
Hambae mo magkandidato man ako
Agod makabulig sa tawo
Apang sabat ko kimo
Ham-an magpapulitiko pa gid ako
Kon pagbulig man lang ro motibo?
Kon Ikaw Magda-ug
Kon ikaw gid man magdaug, amigo
Kabay paearehason mo
Ro pagtrato sa nagboto kimo
Ag nagboto sa kontra partido.
Matsa malisud himu-on, no?
Apang di baea, duyon gid man ro husto?
Tanan sanda ron mangin tinawo mo.
Mayad man ay maipakita mo
Ro pangako nga ginbuhian mo
Nga ikaw hay magaserbisyo
Nga owa't pinili ag sinsero.
Eleksyon Mania
Maeapit sa baeay namon
May karsadang guba-guba eon.
Pila pa baeang ka eleksyon
Ro among panaeambiton?
Apang, kahapon
Sa akong pagpueopamayhon
Aba! ro karsada, ginakaayad eon!
My Hurried Footsteps
Bathe in the drizzle of evening rain
Luneta naked, drinks in the silence.
My hurried footsteps
Take me home.
Where Is Home?
Home, where is home?
Right here under moonlight
Lying on the grass
Dreaming of stars.
JHUSTINE S. TAMBONG
Pagtikang Ko Sa Daean
Pagtikang-tikang ko sa daean
Kapueot ako't kaean
Akon nga gintuea-an't manok nga inubaran
Ahay, pag-abot ni Tay Juan
Ginhabhab gid nana tanan
GIAN KARLO LAURENTE
Napigtas Rang Tsenilas
Sa sobra ko nga tinikang paadto sa Nabas
Bitbit ro singkamas
Pag-abot ko sa takas
Napigtas rang tsinelas
MELCHOR F. CICHON
Ako Ro Akeanon
Ako
Ro Akeanon.
Buko't
Hiligaynon.
Galibot
Pareho't Akean.
Gaalimbukad
Gapadayo't pagsinueog.
Pero
Gabalik sa ginhalinan.
Ag magpadayon
Sa pagsinueog.
Kaibahan
Ku iba pa nga mga Akeanon.
Paalin Ngani Maghimo It Unga?
Paalin ngani maghimo it unga
Nga kantigo magsunod sa mga eapak
It mga maaeam nga mga magueang?
Paalin ngani gapahipos
It ngoyngoy it mga unga
Ku mga tatay ag nanay nga perming
Gasueonggaban ro andang mga baba?
Paalin ngani maghimo
It mga nanay ag tatay
Nga kantigo magsunod
Sa maeamig nga ueo it mga unga?
Hakita Mo Baea Ro Mga Tawo Sa Bangketa?
Hakita mo baea
Ro mga tawo sa bangketa?
Mga espeho ron sanda ku atong banwa.
Hakita mo baea
Ro mga gamit nanda
Agod mahueog ring tagipusuon kanda?
Mga unga nga pareho it euping namok
Nga haeos indi eon katindog ro andang mga ueo.
Mga tuktukon nga lata nga hueogan it inyong sensilyo;
Mga gitara nga wasak ra tuno kon patukaron;
Mga salindron
Nga sa pagkumpas ku andang mga siki
Hay haeos maanod eon lang sa mapilit nga huyop it hangin.
Ag kon sa Pluto ring panghunahuna
Samtang gaagi ka sa bangketa
Masayran mo eon lang nga ring cellphone
O ring pitaka hay natiklo eon.
Siin eon ratong tawo nga nagpromisa
Nga ro mga daean hay anang tadlungon?
LUWA
May natabu man sa opisina namon.
Ro mga empleyado nagbaeakas suksok ku andang bandy kard.
Pag-eaum ko may ginadalian nga trabaho,
Gali sa kanten madiretso.
***
May kilaea ako nga empleyado.
Kon sa tsimis daug pa ro Bombo Radyo.
Pero kon hanungod sa trabaho,
Mas makupad pa sa bao.
***
Ku nagtaliwan nga eleksiyon,
Ro mga pisuson nag-agto sa amon.
Ugaling paghambae ko nga maboto ako kay Juan Pusong,
Dayon ra panaog sa hagdan namon.
***
May nakilaea ako nga kandidato
Permi-permi gabisita sa amon nga baryo
Pagkatapos nga mabutang sa pwesto
Naghimakas bawe ka gingasto.
***
Kon may eleksiyon,
Gaeuhod-euhod gid ro mga kandidato;
Kon una eon ngani sanda sa pwesto,
Indi eon haeos sanda makatueok katon.
***
Makaron nga adlaw kahilwayan naton
Pati ro mga tiktik, mga wakwak sa karsada gahinugyaw
Pero kaabuan ku mga Filipino ro andang tiyan garebolusyon
Ag ro andang pini-ino sa sueod it inumok ku anay nagdumaea katon
***
Sa pista ni San Juan
Ginatos nga daeaga ag meron ro gawarang
Kuno maligos sa Jawili o sa Akean
Pero gusto eang magligoy sa eskuylahan.
HAIKU
hanging tig-ilinit
gakatunaw
ro baeanaw sa karsada
***
daybreak—
her embrace
is tightier now
***
Bagyo Frank—
naduea ro Akean
sa panan-awon namon
***
after elections—
promises
become after
***
Ati-Atihan—
owa't Ati
sa gutok nga Jollibee
Ati-Ati—
tanan nga nagahinugyaw
mga pekeng Ati
***
her embrace—
warmer
than the sunshine
***
summer—
sa Boracay
isinuko ni Ana Marie ro Bataan
***
leafless narra—
a maya returns
to the same twig
***
holding hands
holding minds—
my wife and I
Ro Pagkababayi Hay Pagpangabuhi Sa Panahon It Gera
Ni Joi Barrios. Gin-Inakeanon ni Melchor F. Cichon
ro pagkababaye hay
pagpangabuhi
sa pahaon it gera.
kaibahan ko sa pagbahoe ro pagduda
indi ko masiguro rang hin-aga
nga pirmeng nakakandado
sa mga eaki kang kabuhi:
tatay, igmanghud,
asawa, unga.
ginakuebaan ko rang pag-isaeahanon.
sa pagkananay,
kaatubang ko hay kakueangan
bangod mapintas ro gera
bukon eang
sa pagligid it mga ueo
sa pagtapas it espada
kundi sa amat-amat nga pagkaubos
it pagkaon sa lamesa.
ay, paalin dunganon ro pagpapasuso it eabsag
samtang naga-usoy it pampatimo
para sa panganay?
owa’t oras
nga owa’t kataeagman
sa mesmo natong baeay;
ro pagsabat ag pag-eapas
hay pagkangay it pagsakit.
sa karsada,
ro pagpanaw kon gabii
hay pagkangay sa kasamaran.
sa katibyugan ko
ro pagsukoe sa pag-api
hay pagbuead sa mas grabe pa nga kapintasan.
mabuhay ko nga gintun-an
ro puno ag utbong
it gera.
sa ulihi hasayran ko
nga ro pagkababaye
hay owa’t katapusan nga pag-inaway
agod mabuhi ag agod maghilway.
